Tematem wczorajszego spotkania edukacyjnego w Resursie Obywatelskiej była 80. rocznica transportu więźniów na Majdanek.
Spotkanie edukacyjne rozpoczęło się od wystąpienia Wojciecha Stana. Artysta w swojej twórczości fotograficznej często podejmował tematykę obozowej zagłady. Przedstawiał druty, baraki, komory (wystawy: „Majdanek w plastyce”, „Nigdy więcej Majdanka”, „Majdanek. Prawda i pamięć”). Za swoją działalność otrzymał odznaczenie Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Tak określił swoje pierwsze wrażenie, kiedy 2 listopada 1965 roku, zobaczył niemiecki obóz koncentracyjny na Majdanku:
W gardzielach komór gazowych były chryzantemy i paliły się znicze.
Zaapelował do młodych ludzi zgromadzonych na prelekcji, aby kultywowali pamięć o tragedii sprzed 80 lat.
7 stycznia 1943 roku do niemieckiego obozu na Majdanku wyruszył transport, który był jednym z największych w całym regionie radomskim. Wśród 1000 więźniów znajdowali się mieszkańcy Radomia (zachowało się 181 nazwisk), Lipska, Ciepielowa, Kozienic, Suchedniowa, Jędrzejowa. Byli to przedstawiciele inteligencji, lekarze, nauczyciele, robotnicy. Najmłodszy więzień miał zaledwie 14 lat. Głównymi powodami wywózek stały się m. in.: posiadanie broni i amunicji, działalność konspiracyjna.
Transport z początku stycznia 1943 zasadniczo różnił się od poprzednich. Bowiem wraz z mężczyznami, znajdowały się w nim kobiety. Wcześniej trafiały one do osobnego obozu Ravensbruck.
Podczas spotkania edukacyjnego w Resursie głos zabrał również dr. hab. Sebastian Piątkowski z Delegatury IPN w Radomiu:
Z Radomia w okresie okupacji do obozów koncentracyjnych odeszło 86 transportów, o których wiemy. Transporty ludzi przetrzymywanych niedaleko, bo w więzieniu przy ulicy Malczewskiego, dzisiaj siedzibie kurii. Kiedy zachodziła potrzeba, tych więźniów pakowano na samochody ciężarowe i wywożono na południe, na bocznicę Zakładów Przemysłowych „Marywil”. Tam podjeżdżał pociąg, zawierający wagony towarowe, który ruszał wkrótce w dalszą drogę. Zazwyczaj było tak, że ten pociąg jechał przez cały dystrykt radomski, przez Częstochowę, Kielce, Skarżysko Kamienną, i ze wszystkich tych miejsc zbierał więźniów.
Przypomniał o kilku wyjątkowych radomianach m. in.: Edward Matera, Jadwiga Łuczak, Jerzy Radomski, Stefania Perzanowska. Osoby te zasłużyły się niosąc pomoc współwięźniom.
Następnie wyświetlony został film „Zacheusz”, który przedstawia historię Zacheusza Pawlaka – harcerza, członka Szarych Szeregów, więźnia obozu na Majdanku, radomskiego lekarza. Niemcy za wszelką cenę chcieli uzyskać od niego informacje związane z działalnością Batalionu Harcerskiego „Wigry”.
Film, wyprodukowany przez OKiSz Resursa Obywatelska, uhonorowany został Nagrodą Fundacji im. Edwarda Kusztala podczas Festiwalu Form Dokumentalnych NURT w Kielcach w 2017 r.
Fot. IPN
