Towarzyszą Japończykom niemal przez całe życie, będąc nie tylko powierniczkami sekretów, lecz również amuletami chroniącymi przed złem. Japońskie laleczki, bo właśnie o nich mowa, zawsze były czymś więcej niż tylko zabawkami przeznaczonymi dla dzieci; po dziś dzień wiele osób traktuje je jako symbole magiczne, ściśle związane ze światem duchów. Pierwsze japońskie lalki (hitogata) służyły rytualnemu oczyszczeniu, symbolizując swojego właściciela; wykonywano je z papieru i przenoszono na nie wszystkie swoje nieszczęścia, choroby czy potencjalnie złe uroki. Dzieci obdarowywane były laleczkami przez swoich dziadków w trakcie pierwszego roku życia; lalki hina towarzyszyły dziewczynkom od narodzin aż do śmierci, mając za zadanie przynieść im szczęście i dobrobyt, a przy tym uwolnić je od trosk oraz pecha. Mimo tego, że możemy wyróżnić naprawdę wiele japońskich laleczek, tylko niektóre z nich zdobyły niemal światową popularność. Mowa tu między innymi o laleczkach kokeshi. Poznaj ich niezwykłą historię.
Japońskie laleczki kokeshi – wszystko, co warto o nich wiedzieć
Laleczki kokeshi miały swój początek w północno-wschodniej części Japonii, a dokładniej w regionie Tōhoku. To właśnie tam powstawały na samym początku, jednak z czasem ich produkcja objęła cały Kraj Kwitnącej Wiśni, a same figurki zyskały olbrzymią popularność również poza Japonią. Niezależnie od regionu oraz stylu, laleczkę kokeshi można rozpoznać po cylindrycznym tułowiu, zwykle pozbawionym rącze oraz nóżek. Wystaje z niego naprawdę zgrabna główka – okrągła, z malowanymi bądź drewnianymi włosami. Kształt laleczki nie jest przypadkowy; nawiązuje on bowiem do idealnej kobiecej figury według Japończyków. Kokeshi „ubierane” są również w kimona, ręcznie malowane na powierzchni ich tułowia, z uwzględnieniem najpopularniejszych japońskich motywów, jakimi są kwiaty wiśni, gałązki bambusa, listki klonu czy też płatki śniegu. Konkretne wzory odpowiadają czterem porom roku, jakich możemy doświadczyć w tym niezwykłym kraju. Niektóre kimona laleczek zdobione są wzorem z karpiami koi, jakie w wielu krajach Azji symbolizują szczęście i siłę. Wokół laleczek kokeshi zdążyło już powstać naprawdę wiele legend i opowieści; z uwagi na ich charakterystyczny kształt powstała teoria, jakoby miały one wcześniej służyć jako narzędzia do masaży leczniczych. Dziś mają one olbrzymią wartość pamiątkową, a wiele osób traktuje je jako swoiste talizmany. Jak przebiega produkcja kokeshi? Laleczki wykonywane są z różnych rodzajów drzew, takich jak grab japoński, klon śniady czy dereń drzewiasty. Rośliny ścinane są jesienią, a następnie suszy się je lub przetwarza na surowo, w zależności od gatunku. Następnie ścina się drewno na określoną długość oraz grubość, po czym nadaje się im odpowiedniego kształtu. Artyści rzeźbią laleczkę, a następnie ją polerują – w razie potrzeby wypalają na niej zarys konkretnego wzoru.
Symbolika laleczek kokeshi. Czy warto obdarowywać nimi bliskich?
Laleczki kokeshi mają wielowarstwową symbolikę. Bardzo często obdarowuje się nimi dziewczęta; oznaczają one bowiem młodość oraz piękno. To jednak nie wszystko. Tego rodzaju figurki przekazywane są również jako amulety miłości i przyjaźni, a także wręczane przy okazji narodzin nowego członka rodziny. Według prastarych wierzeń, mają one za zadanie zapewnić przychylność bogów, a także uchronić właściciela od złych rzeczy i czyhających na niego demonów. Ze względu na swój pozytywny obraz, kokeshi stanowią świetny prezent dla kogoś bliskiego. Na szczęście dziś nie trzeba przemierzać setek, a nawet i tysięcy kilometrów po to, by zdobyć jedną z drewnianych zabawek. Wystarczy wejść na stronę malajaponia.pl czy odwiedzić Ogród Japoński Siruwia, znany także pod nazwą Mała Japonia. To właśnie tam na zainteresowanych czeka szereg laleczek kokeshi pochodzących prosto z Kraju Kwitnącej Wiśni. Kokeshi niemal od samego początku swojego istnienia stanowią jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Japonii. Świetnie prezentują się jako dekoracja, nawiązując do kultury niezwykłego kraju, z którego pochodzą.
