W ramach obchodów organizowany jest V Rajd Pamięci – Firlej 2014, którego zakończenie przewiduje udział uczestników w apelu poległych na cmentarzu na Firleju, o godzinie 12.
Rajd organizowany jest przez Koło Przewodników Terenowych przy Oddziale Miejskim PTTK im. ks. Jana Wiśniewskiego przy współudziale Wydziału Edukacji, Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego oraz I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika. Regulamin oraz kartę zgłoszenia można pobrać ze strony internetowej OM PTTK www.radom.pttk.pl.
TRASY RAJDU:
I trasa: Zakłady Metalowe – Las Kapturski – Firlej (ok. 18 km)
Zbiórka przy Zakładach Metalowych (ul. 1905 Roku, naprzeciwko marketu „Aldi”) o godz.8:00
II trasa: ul. Kielecka – Wacyn – Las Kapturski – Firlej (ok. 12 km)
Zbiórka przy ul. Kieleckiej róg ul. Langiewicza przy pomniku o godz.9.00
III trasa: ul. Warszawska – Las Kapturski – Firlej (ok. 12 km)
Zbiórka przy pomniku ofiar egzekucji 1942 r.(skrzyżowanie ulic: Warszawskiej i Śniadeckich)
o godz. 9.00
Zakończenie rajdu nastąpi na cmentarzu pomordowanych na Firleju, gdzie spoczywają zwłoki ponad 15 tys. osób, zamordowanych przez hitlerowców w masowych egzekucjach. Wśród pomordowanych było wielu aktywnych bojowników o wolność i demokrację, jak również wielu więźniów z radomskiego więzienia i mieszkańców getta żydowskiego.
O godz. 12.00 odbędzie się uroczysty apel poległych. Poniżej przedstawiamy program uroczystości
godz.11.50 – Zbiórka przedstawicieli władz miasta, organizacji kombatanckich,
harcerzy, młodzieży szkolnej, uczestników V Rajdu Pamięci – Firlej 2014 pod Pomnikiem ku czci zamordowanych – Mauzoleum na Firleju (cmentarz komunalny przy ul. Ofiar Firleja)
godz. 12.00 – Uroczysty Apel w wykonaniu uczniów VII Liceum Ogólnokształcącego im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Radomiu
godz. 12.15 – Złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod pomnikiem ku czci zamordowanych – Mauzoleum na Firleju.
Do pierwszej egzekucji na Firleju doszło 4 kwietnia 1940 roku. Niemcy rozstrzelali wówczas 145 chłopów ze wsi Gałki, Gielniów i Mechlin za udzielanie pomocy oddziałom majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala”. Zamordowanych zasypano piachem. W maju 1940 roku rozstrzelano ok. 3500 osób – cywilów, żołnierzy, nauczycieli, partyzantów, rolników, którzy odmawiali przekazywania kontyngentów.
Transporty liczyły od kilku do kilkuset osób, choć zdarzyły się transporty z pojedynczymi ludźmi. Pomimo przemyślanych prób likwidacji dowodów ludobójstwa (w 1943 roku okupanci sprowadzili tutaj specjalne, ruchome krematoria oraz młyny), dzięki naocznym świadkom egzekucji m. in. mieszkańcom ukrytym w okolicznych lasach, po wojnie udało się odnaleźć ciała wielu ofiar ludobójstwa, jak również ujawnić niektóre okoliczności zbrodni. Na przykład, gdy samochody wiozące na Firlej skutych drutem skazańców grzęzły na leśnej drodze, wyciągano najbardziej wyczerpanych i składano ich żywych pod koła, aby samochody mogły szybciej wydobyć się z grzęzawiska.
Staraniem środowisk kombatanckich w 1969 roku w hołdzie pomordowanym początkowo ustawiono trzy drewniane krzyże oraz symboliczny grób z tablicą. W latach 1969 -75 wzniesiono pomnik ku czci poległych, którego oficjalne odsłonięcie nastąpiło w 1976 roku. Jego poświęcenia dokonał w 2005 roku, w dniu Święta Zmarłych, ówczesny biskup radomski ks. Zygmunt Zimowski – informuje nasz portal Ryszarda Kitowska z Urzędu Miejskiego
