57 lat temu, 19 listopada 1967 roku, zmarł w Radomiu Adam Gomuła „Bej”, „Bartosz”. Był działaczem Stronnictwa Narodowego, dowódcą oddziału partyzanckiego Narodowych Sił Zbrojnych, a po wojnie kontynuował działalność konspiracyjną, walcząc z represjami komunistycznymi.
Adam Gomuła „Bej”, „Bartosz” urodził się 31 lipca 1902 roku w Sławnie, w rodzinie Jana i Franciszki z domu Ługowskiej. Mieszkał w Zatopolicach. Osiągnął stopień porucznika.
Do działalności konspiracyjnej skłoniła go jego zaangażowanie polityczne. W wieku 30 lat Gomuła był już znanym działaczem Stronnictwa Narodowego, organizującym koła partii w gminach Zakrzew, Wolanów i Przytyk w powiecie radomskim. Wybuch wojny skłonił go do włączenia się w tworzenie struktur wojskowych związanych z podziemiem narodowym, w tym do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), a od 1942 roku do Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ). Gomuła był organizatorem jednej z placówek i pełnił funkcję szefa propagandy w powiecie radomskim. W wyniku akcji scaleniowej jego oddział włączył się do szeregów Armii Krajowej.
Po wojnie, w wyniku represji ze strony Urzędu Bezpieczeństwa, Gomuła zmuszony był do powrotu do działalności konspiracyjnej. Od kwietnia 1945 roku dowodził oddziałem partyzanckim, liczącym około 30 osób (choć niektóre źródła wskazują na mobilizację nawet 90 osób). Oddział podlegał organizacyjnie Okręgowi XV Narodowych Sił Zbrojnych, któremu przewodził mjr. Stefan Figurski „Zenon”.
Adam Gomuła „Bej” i jego oddział brali udział w akcji rozbicia więzienia w Radomiu 9 września 1945 roku, dowodzonej przez por. Bembińskiego „Sokoła”. Jego zadaniem było zablokowanie budynku przy ul. Kościuszki 6, w którym mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Żołnierze „Beja” skutecznie uniemożliwili ucieczkę funkcjonariuszom UB.
Po tej akcji, w listopadzie 1945 roku, bezpieka wpadła na trop Okręgu XV NSZ. 16 listopada 1945 roku aresztowano zarówno Adama Gomułę, jak i mjr. Stefana Figurskiego. Proces przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Kielcach zakończył się 24 sierpnia 1946 roku, a Gomuła otrzymał wyrok 10 lat więzienia. Opuszczał więzienie w 1952 roku.
Z oddziałem „Beja” związani byli także inni żołnierze podziemia, jak chor. Antoni Owczarek „Zygadło” oraz ppor. Antoni Soból „Dołęga”.
