Radom stoi dziś przed jednym z najpoważniejszych wyzwań w swojej najnowszej historii. Jak pokazuje raport „Radom dla młodych”, przygotowany przez Radomską Inicjatywę Młodzieżową w ramach Młodzieżowych Warsztatów Partycypacyjnych, miasto zmaga się z kryzysem demograficznym, odpływem młodych ludzi oraz niedopasowaniem oferty edukacyjnej, gospodarczej i mieszkaniowej do potrzeb nowego pokolenia. Dokument powstał w oparciu o dane demograficzne, badania opinii i konsultacje społeczne z młodzieżą.
Radom się wyludnia – młodzi uciekają z miasta
Z danych przytoczonych w raporcie wynika, że w ciągu zaledwie czterech lat Radom stracił ponad 15 tysięcy mieszkańców – liczba ludności spadła z 209 296 w 2020 roku do 193 777 w 2024 roku. Ujemne saldo migracji utrzymuje się na poziomie około tysiąca osób rocznie i dotyczy głównie ludzi młodych.
Choć ponad połowa uczniów i studentów uważa Radom za dobre miejsce do życia, aż 44% uczniów i ponad 40% studentów nie widzi tu dla siebie przyszłości zawodowej. Wśród młodych kobiet nie znalazła się ani jedna, która chciałaby pozostać w mieście po zakończeniu nauki.
Rynek pracy i mieszkania – główne bariery rozwoju
Według raportu, lokalny rynek pracy pozostaje słabo zróżnicowany i mało atrakcyjny dla młodych specjalistów. Gospodarka Radomia opiera się głównie na mikroprzedsiębiorstwach, a liczba dużych pracodawców systematycznie maleje. Brakuje inwestycji w nowoczesne branże, zwłaszcza IT i sektory usług dla biznesu.
Na rynku mieszkaniowym młodzi zmagają się z tzw. luką czynszową – zarabiają zbyt mało, by kupić mieszkanie, ale zbyt dużo, by ubiegać się o lokal komunalny. Brakuje budownictwa społecznego, a liczba mieszkań komunalnych spadła o blisko 500 w ostatniej dekadzie.
Edukacja i zdrowie psychiczne – obszary wymagające pilnych działań
Raport wskazuje również na niską atrakcyjność edukacji wyższej w mieście. Uniwersytet Radomski zmaga się ze spadkiem liczby studentów i ograniczoną ofertą kierunków. Młodzież apeluje o jego specjalizację, partnerstwa z uczelniami z Warszawy czy Lublina oraz rozwój programów praktyk zawodowych we współpracy z lokalnymi firmami.
Szczególnie niepokojący jest obraz systemu opieki zdrowotnej, zwłaszcza w obszarze zdrowia psychicznego. W Radomiu nie ma oddziału psychiatrii dziecięcej, a czas oczekiwania na wizytę u psychologa w ramach NFZ przekracza cztery miesiące. Wskaźnik prób samobójczych wśród nieletnich należy do najwyższych w kraju.
Młodzi proponują rozwiązania – chcą być współautorami zmian
Młodzież nie tylko wskazuje problemy, ale też przedstawia konkretne postulaty. Wśród nich znalazły się m.in.:
- rozwój programów praktyk i staży w lokalnych firmach,
- uruchomienie miejskiego programu „grunt za lokale” w polityce mieszkaniowej,
- utworzenie punktów wsparcia psychologicznego dla młodzieży,
- rozwój budownictwa społecznego i kooperatyw mieszkaniowych,
- inwestycje w infrastrukturę sportową i kulturalną dostępną dla młodych,
- wsparcie dla start-upów i innowatorów technologicznych.
Wszystkie te postulaty łączy wspólne przesłanie: przyszłość Radomia powinna być tworzona z młodymi, a nie tylko dla młodych.
Wnioski: Radom na rozdrożu
Raport pokazuje, że Radom stoi na rozdrożu – ma potencjał wynikający z lokalizacji, historii i kapitału ludzkiego, ale potrzebuje odwagi, by wykorzystać te zasoby. Aby zatrzymać młodych, potrzebna jest zmiana filozofii zarządzania miastem, partnerski dialog z młodym pokoleniem i inwestycje w jakość życia.
Jeśli te wyzwania nie zostaną podjęte, proces wyludniania się miasta będzie postępował, a Radom – zamiast być miastem młodych – stanie się miejscem, z którego młodzi będą wyjeżdżać.
Raport „Radom dla młodych” powstał w ramach Młodzieżowych Warsztatów Partycypacyjnych, które mają na celu włączenie młodzieży w procesy podejmowania decyzji dotyczących lokalnej polityki publicznej.
Raport można pobrać TUTAJ.
