Karolina Kozieł: Co skłoniło Pana do wejścia w struktury OSP?
Paweł Tuzinek: Dzieci i młodzież bardzo często marzą o tym, by być strażakiem. Niejednokrotnie zainteresowanie strażą wynika z tradycji rodzinnych, zachęt kolegów i znajomych, ale i bezpośredniego wizerunku zawodu strażaka odbieranego przez społeczeństwo. W moim przypadku są to tradycje rodzinne. Od lat w moim domu rodzinnym przewijał się temat strażackiej służby. Mój dziadek, który był Komendantem Skaryszewskiej Straży, od dziecka zabierał mnie ze sobą do remizy. Mój tata również był czynnym działaczem. Po dziadku został wybrany na Komendanta Miejsko-Gminnego w Skaryszewie. Obecnie ja, dzięki zaufaniu druhów strażaków, pełnię tę funkcję w Skaryszewie. Do tego działam w strukturach powiatowych, gdzie jestem Wiceprezesem Zarządu Oddziału Powiatowego Związku OSP RP w Radomiu. Jestem również strażakiem zawodowym – oficerem Państwowej Straży Pożarnej. Pracuję w Jednostce Ratowniczo-Gaśniczej nr 2 w Radomiu. Także mogę śmiało powiedzieć, że jestem strażakiem od urodzenia, a straż pożarna to całe moje życie.
Co dla Pana znaczy być strażakiem?
Bycie strażakiem to nie praca, to służba dla drugiego człowieka. Bycie strażakiem zobowiązuje do poświęcania się dla społeczeństwa na rzecz swojej jednostki oraz do pracy nad własną osobą. To właśnie służba w formacji mundurowej jest czynnikiem motywującym do walki ze swoimi słabościami, uzależnieniami czy wadami osobowymi. Strażak jest obiektem zaufania społeczeństwa. Bycie strażakiem to bardzo wielki zaszczyt.
Czym różni się OSP od Państwowej Straży Pożarnej?
Jeśli chodzi o porównanie Państwowej Straży Pożarnej i Ochotniczej Straży Pożarnej chciałbym bardziej skupić się na temat OSP i trochę rozszerzyć ten temat, gdyż rozmawiam z Panią, jako strażak ochotnik. Dla zwykłego obywatela nie ma znaczenia, czy pomocy będzie mu udzielał strażak OSP czy PSP, ważne, aby była ona profesjonalna i skuteczna. Państwowa Straż Pożarna to profesjonalna formacja ratownicza. Pracujący tam ludzie są wyszkoleni i wyposażeni w profesjonalny sprzęt. Szkolący się, na co dzień, uczestniczący w bardzo wielu szkoleniach, ćwiczeniach i akcjach ratowniczo gaśniczych. Ochotnicza Straż Pożarna to dziś bardzo ważna służba pomocnicza naszemu profesjonalnemu partnerowi, jakim jest właśnie Państwowa Straż Pożarna. Dziś Ochotnicza Straż Pożarna to również wyposażona w bardzo dobry sprzęt formacja służąca społeczeństwu. Ale nie tylko remiza i sprzęt, ale przede wszystkim to grupa ludzi (kobiet i mężczyzn), która coraz częściej swym poziomem wyszkolenia, wiedzy i umiejętności ratowniczych dorównuje kolegom z PSP. Zarówno w naszym powiecie, jak i zapewne w całym kraju, ogromną rolę spełniają Ochotnicze formacje. Bezinteresowność i pomocniczość ochotniczych strażaków jest bardzo ważna i szanowana przez społeczność lokalną. Spełniają oni bardzo ważną funkcję nie tylko w ratowaniu życia ludzkiego, ale także angażowaniu się w inne inicjatywy w przestrzeni lokalnej. To należy podkreślać i być z tego dumnym.
Praca strażaka kojarzy się przede wszystkim z gaszeniem pożarów. W jakich innych akcjach bierzecie udział?
W XXI wieku praca straży pożarnej zmieniła się diametralnie. Zmieniło się wyposażenie, wyszkolenie, a co za tym idzie także wachlarz akcji, który na daną chwilę jest ogromny. Dzisiejsza straż nie tylko gasi pożary, lecz także obsługuje całą masę różnego rodzaju innych zdarzeń. Gdzie nie popatrzymy, tam działa straż pożarna. Podczas wypadków drogowych, gdzie strażacy udzielają kwalifikowanej pierwszej pomocy i uwalniają uwięzione osoby z wraków samochodów. Podczas katastrofy – budowlanej, ekologicznej czy kolejowej – także i tam można spotkać naszą formację. Intensywne opady deszczu, burze czy porywisty wiatr, również i w tych sytuacjach działamy.
Czy OSP angażuje się w jakieś akcje społeczne w gminie?
Jest wiele akcji i inicjatyw społecznych, w które angażują się Ochotnicze Straże Pożarne. Wiele z nich organizuje akcje nauki pierwszej pomocy zarówno dla swoich członków jak również mieszkańców wsi i miast. Akcje oddawania krwi, pomocy osobom potrzebującym, chorym, starszym. Wiele z nich współpracuje z różnego rodzaju ośrodkami kultury angażując się w wolontariat. Zajmują się organizacją imprez, zawodów, których celem jest poszerzenie świadomość lokalnej społeczności na temat zdarzeń zagrażających zdrowiu i życiu. Działania te przyczyniają się również do rozwinięcia sprawność fizycznej. Ochotnicy organizują pogadanki w szkołach na temat bezpiecznych zachowań w sytuacji zagrożenia pożarem oraz pokazem udzielania pierwszej pomocy.
Jak wygląda dzień z życia strażaka OSP?
Ktoś kiedyś powiedział, że strażak z OSP pracuje 24h na dobę, że w każdej chwili gotowy jest stawić się na alarm i wyjechać na akcję. Taką ciągłą gotowość do działania nazwałbym nie pracą, lecz służbą. Służyć w szeregach Ochotniczej Straży Pożarnej oznacza służyć ludziom, stać na straży bezpieczeństwa oraz działać w myśl strażackiej maksymy, którą mamy niejednokrotnie wypisaną na sztandarach: ,,Bogu na chwałę, ludziom na pożytek!’’. Na co dzień strażacy ochotnicy wykonują różne zawody: są urzędnikami, stolarzami, brukarzami, prowadzą własne działalności gospodarcze. Mają rodziny, wychowują dzieci. Na sygnał syreny gotowi są rzucić wszystko, aby nieść pomoc społeczeństwu.
Z jakich środków utrzymuje się OSP?
Ochotnicze Straże Pożarne utrzymywane są ze środków samorządu. To na nim ciąży obowiązek utrzymywania OSP. Jednak jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej mogą także korzystać z dofinansowania ze środków zewnętrznych. Istnieje wiele źródeł dofinansowania działalności straży. Począwszy od finansowania Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych po zakupy profesjonalnego sprzętu, wyposażenia i samochodów pożarniczych. Dziś możemy także szukać dofinansowań szkoleń, które nie są w gestii Państwowej Straży Pożarnej a są niezbędne do działań ratowniczo-gaśniczych. Możemy dofinansować wypoczynek dla Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych. Nie wszystkie Zarządy OSP podejmują taka decyzję o szukaniu dofinansowań zewnętrznych obawiając się dużą ilością dokumentów, które trzeba przedstawić czy wręcz odpowiedzialności za realizację dofinansowania czy właściwego zrealizowania projektu. To wszystko zależy zarówno od Zarządów OSP jak i od działaczy Ochotniczych Straży Pożarnych pełniących funkcje w Zarządach wyższego szczebla, aby wskazywali odpowiednią drogę, pokazywali możliwości uzyskania dotacji i udzielania pomocy dla tych jednostek.
Jakie warunki trzeba spełnić, by dostać się do OSP?
Każda osoba decydująca się na wstąpienie do OSP powinna posiadać wewnętrzną motywację i gotowość do działania oraz mieć świadomość, że dobrowolnie poddaje się dyscyplinie wewnętrznej i zewnętrznej związanej z przynależnością do Ochotniczej Straży Pożarnej. Jej umiejętność pracy w zespole również przydadzą się w wypełnianiu strażackich obowiązków. Członkiem czynnym (z ograniczeniami) mogą zostać członkowie młodzieżowej drużyny pożarniczej w wieku 16-18 lat ale dopiero po uzyskaniu stosownej zgody opiekuna prawnego, ale nie mogą uczestniczyć w działaniach ratowniczo-gaśniczych. W zależności od ustaleń bądź zapisów w Statucie OSP, procedura przyjęcia w szeregi OSP w każdej jednostce może się trochę różnić, ale na pewno kandydat wypełnia deklarację wstąpienia w szeregi OSP i rozpoczyna okres kandydacki. W okresie kandydackim osoba taka zapoznaje się ze specyfiką jednostki, wyposażeniem, obsługą podstawowego sprzętu pożarniczego i jego konserwacją, a także wykonuje prace użyteczne dla stowarzyszenia, jakim jest OSP, która ma charakter organizacji "non profit", więc nie należy tutaj liczyć na zapłatę za swoją pracę. Kolejnym krokiem naboru jest złożenie ślubowania, które przyjmuje Zarząd, walne zgromadzenie członków, bądź uczestnicy uroczystości strażackich. Po ślubowaniu pozostaje tylko założyć mundur i rozpocząć mozolne szkolenie pożarnicze. Aby strażak mógł brać udział w działaniach ratowniczo-gaśniczych musi jeszcze zostać przebadany przez lekarza medycyny pracy. Każdy strażak ochotnik zdobywając wyszkolenie podstawowe czy specjalistyczne także samodzielnie poszerza swoją wiedzę pożarniczą zdobywając ją we własnym zakresie w ramach samokształcenia, co wymaga dodatkowych chęci i czasu na jej realizację.
Jakie cechy według Pana powinien posiadać idealny strażak?
W dzisiejszych czasach ważne jest, aby strażak w szczególności ten uczestniczący w działaniach ratowniczo-gaśniczych posiadał zasób wiedzy z zakresu działań gaśniczych i ratowniczych oraz umiejętność obsługi sprzętu niezbędnego podczas prowadzenia tych działań. Oczywiście powinien być również odważny i odporny na stres. Należy żeby był sprawny fizycznie. Nie muszę dodawać, że każdy strażak powinien być uczciwy, mający poczucie honoru osobistego i być zawsze gotowy do niesienia pomocy innym. Wypada, aby był zdyscyplinowany i sumienny. Strażak dziś jest obiektem zaufania społeczeństwa. Przeszło 90% społeczeństwa ufa strażakom. Także strażak powinien być przykładem dla innych, ale i sama brać przykład z przełożonych, kadry szkoleniowej czy kadry oficerów PSP. A i jeszcze jedna ważna cecha, o której nie wspomniałem, to trzeźwość umysłu. Trzeźwość umysłu jest podstawą udanej akcji.
Ochotnicy to duży potencjał społeczno-ratowniczy. To ogromna grupa osób, która na pierwszym miejscu stawia życie i bezpieczeństwo innych ludzi. Poprzez szkolenia i zdobywanie doświadczenia w akcjach, strażacy stają się znaczącymi elementami systemu. Ważnym elementem kierowania strażakami powinno być ich odpowiednie motywowanie do działania, i pełne wykorzystywanie ich zainteresowań, możliwości i chęci do działania. Odpowiednie kierowanie zasobami ludzkimi w OSP może przynieść sukces, który zapoczątkuje reakcję łańcuchową doprowadzając jednostkę i podejmowane przez strażaków działania do perfekcji.
