Kiedy mówimy o państwie, zwykle wyobrażamy sobie polityków w Warszawie, parlament, ministerstwa i decyzje podejmowane na najwyższych szczeblach. Tymczasem ogromna część spraw, które mają realny wpływ na nasze codzienne życie, nie dzieje się w Sejmie ani w Kancelarii Premiera, ale tuż obok – w urzędzie gminy. To właśnie dlatego warto wiedzieć, czym jest gmina i po co w ogóle istnieje samorząd.
Gmina to najbliższy obywatelowi szczebel administracji publicznej. Można powiedzieć, że to mała cząstka państwa, która działa lokalnie – w naszym mieście, miasteczku, wiosce lub ich połączeniu. To właśnie gmina odpowiada za podstawowe usługi publiczne, bez których trudno sobie wyobrazić codzienne życie. Dzięki samorządowi władza nie jest skupiona tylko w stolicy, ale rozproszona – oddana w ręce społeczności lokalnych.
Po co to wszystko? Żeby decyzje były podejmowane jak najbliżej mieszkańców. Kto lepiej wie, czego potrzebuje dana miejscowość – urzędnik z Warszawy czy lokalni mieszkańcy, którzy codziennie poruszają się po tych samych ulicach, posyłają dzieci do tutejszych szkół i korzystają z miejskich usług? Samorząd ma służyć temu, żeby władza była bardziej dostępna, przejrzysta i dostosowana do lokalnych potrzeb.
W Polsce wyróżniamy trzy typy gmin: miejskie, wiejskie oraz miejsko-wiejskie. Każda z nich ma swoje władze – wójta (na wsi), burmistrza (w mieście lub gminie miejsko-wiejskiej) lub prezydenta miasta (w większych ośrodkach miejskich). Oprócz tego istnieje rada gminy, złożona z radnych wybranych w wyborach przez mieszkańców. Wójt, burmistrz czy prezydent kierują pracą urzędu i odpowiadają za wykonanie uchwał rady.
Zakres zadań gminy jest bardzo szeroki. To właśnie ona dba o lokalne drogi i chodniki, organizuje odbiór śmieci, prowadzi szkoły i przedszkola, zapewnia dostęp do pomocy społecznej, wspiera lokalne kluby sportowe, utrzymuje parki i place zabaw, a także czuwa nad czystością i bezpieczeństwem w naszej okolicy. W zależności od wielkości i zasobów gminy, jej działania mogą być mniej lub bardziej rozbudowane, ale cel zawsze jest ten sam – służyć mieszkańcom.
Warto też pamiętać, że gmina to nie tylko urząd i budżet. To przede wszystkim wspólnota mieszkańców. Samorząd daje nam możliwość współdecydowania o tym, jak ma wyglądać nasze otoczenie. Możemy głosować w wyborach lokalnych, brać udział w konsultacjach społecznych, zgłaszać wnioski, petycje, a nawet kandydować do rady gminy.
Samorządność to jedna z najważniejszych zdobyczy wolnej Polski po 1989 roku. Dzięki niej mieszkańcy zyskali realny wpływ na to, co dzieje się w ich miejscowościach. Dlatego warto wiedzieć, czym jest gmina, jak działa samorząd i dlaczego to właśnie lokalna wspólnota często najlepiej potrafi zadbać o nasze potrzeby.
