Początkowe prace budowlane, dotyczące zamku datuje się na drugą połowę lat 50. XIV wieku. Budynek nie odznaczał się walorami militarnymi, więc nadano mu charakter ośrodka administracyjnego. Spełniał funkcję siedziby dworu królewskiego oraz starostw radomskich. Zajmował wysoką rangę, w jego murach miało miejsce wiele istotnych wydarzeń ówczesnego świata, a także wydarzeń, które odniosły spore znaczenie w późniejszych dziejach i miały wpływ na szerszą historię naszego kraju.
Na radomskim zamku Władysław Jagiełło spotkał się z kilkunastoletnią Jadwigą Andegaweńską, która została jego małżonką. Poselstwa i możni z całego świata odwiedzali zamek. Niektóre wizyty były dosyć zaskakujące. W 1461 roku pojawił się wielbłąd. Był on darem dla Kazimierza Jagiellończyka od krymskiego chana.
W 1469 roku zaś delegacja z Pragi pojawiła się z propozycją, aby królewicz Władysław Jagiellończyk objął tron w Czechach. Na zamku w Radomiu 11 marca 1401 roku potwierdzono układ zawarty w Wilnie (unia wileńsko-radomska). Tutaj też, pod opieką Jana Długosza, kształcili się synowie Kazimierza Jagiellończyka. Radom był również centrum władzy w kraju (1481). Podczas bezkrólewia na zamku zbierały się tzw. sądy kapturowe.
Uchwalono tu konstytucję Nihil Novi (1505), zaprzysięgając poszanowanie prawa w Polsce. Wydarzenie to traktuje się jako początek nowożytnego państwa polskiego. Królowi niezbędna była zgoda szlachty i izby poselskiej przy podejmowaniu decyzji istotnych w funkcjonowaniu kraju. Ważnym wydarzeniem, które miało miejsce na Zamku było też złożenie Hołdu Pruskiego. Hołd lenny przed królem Rzeczypospolitej Kazimierzem Jagiellończykiem złożył wielki mistrz zakonu krzyżackiego Johann von Tieffen. Odbyło się to 18 listopada 1489 roku. Upamiętnieniem tych wydarzeń historycznych są tablice informacyjne, umieszczone na budynku.
Budowla historyczna na terenie Miasta Kazimierzowskiego obfituje w bardzo ciekawą historię, jednocześnie stanowiąc ważny element naszego miasta. Pod względem architektonicznym zamek posiada elementy gotyckie i renesansowe. Styl renesansowy nadał mu Mikołaj Szydłowiecki, który dokonał prac w ramach drugiej przebudowy zamku w latach 1515-1520.
Zniszczeniu w pożarze podczas Potopu Szwedzkiego uległy wieże, górne kondygnacje „Domu Wielkiego’’, Dom wedle bramy, budynek bramy, mury kurtynowe, ganek.
„Dom Wielki’’ stanowił dawną część mieszkalną króla. Przetrwała jedynie pierwsza kondygnacja i od prawie 150 lat funkcjonuje jako plebania kościoła farnego Jana Chrzciciela. Do pozostałości zaliczają się jeszcze: fragmenty murów obronnych, których fundatorem był Kazimierz Wielki oraz elementy piwniczne.
Wicemarszałek Sejmu w 2019 roku postanowił zainicjować starania, aby po częściowej odbudowie zamku, przeznaczyć go na muzeum. Pozwoli to przypomnieć lata świetności tej historycznej budowli i przybliżyć wydarzenia historyczne, polityczne i naukowe, mające miejsce w jej murach.
W ramach rekonstrukcji zabytków kazimierzowskich, Zamek Królewski w Radomiu objęto tym projektem. Oznacza to, że radomski obiekt może zostać odbudowany. Prace w tym zakresie miałby sfinansować budżet państwa. Współcześnie zamek znajduje się na szlaku turystycznym „Zabytki Radomia’’, a właścicielem od wieku XIX jest administracja kościelna/samorząd miasta Radomia.
Klaudia Sułek
