Radomskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Radoskór” to legendarne przedsiębiorstwo, o którym słyszał chyba każdy mieszkaniec naszego miasta. Czy znasz jego historię? Zapraszamy Państwa na nowy cykl na naszym portalu, w ramach którego będziemy odkrywać Radom – zarówno ten z przeszłości, jak i współczesny.

Radomskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Radoskór” to przedsiębiorstwo obuwnicze, które w latach 1959-1999 funkcjonowało w Radomiu. Zakład powstał w 1959 roku, początkowo jako przedsiębiorstwo państwowe, w którego skład wchodziło pięć garbarni i dwa zakłady obuwnicze. Filarami produkcji były znacjonalizowane w roku 1945 przedwojenne linie produkcyjne czechosłowackiej fabryki obuwia “BATA”. 

Obiekty przemysłowe należące do „Radoskóru” były rozlokowane w różnych częściach miasta. Główny zakład RZPS znajdował się przy ul. Domagalskiego 7 (obecnie Mazowieckiego 7). Część zabytkowych budynków, w których mieściła się fabryka mebli giętych “Kohna” i które zostały wykorzystane przez „Radoskór”, zachowało charakterystyczne dla fabrycznej architektury neogotyckie detale oraz pewną monumentalność. Pozostałe budynki fabryczne natomiast były typowymi konstrukcjami żelbetowymi o prostych, sześciennych formach zewnętrznych. 

Nasze lokalne zakłady przemysłu skórzanego były jednymi z największych zakładów produkcyjnych w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Nieprzypadkowo przez 40 lat swojej działalności, „Radoskór” zajmował pierwsze miejsce w rankingu producentów obuwia w naszym kraju. 

W złotej erze przemysłu, „Radoskór” zatrudniał ponad 14 tys. osób! To około trzy razy więcej niż aktualnie liczy mieszkańców pobliski Skaryszew.  W latach 60. i 70. Radom liczył około 130-140 tys. mieszkańców, co oznaczało, że znacząca część jego mieszkańców pracowała właśnie w „Radoskórze”. Tak ogromne przedsiębiorstwo miało ogromny wpływ na rozwój naszego miasta. „Radoskór” był patronem klubu sportowego RKS Radomiak, posiadał halę sportowo-widowiskową, zakładowy żłobek i przedszkole, przychodnię itp. 

 W 1972 roku na radomskim osiedlu Gołębiów uruchomiono najnowocześniejszą w Europie garbarnię skór miękkich. Owa inwestycja przyczyniła się do tego, że radomski zakład otrzymywał surowiec produkcyjny, który następnie był wykorzystywany do tworzenia wysokiej jakości obuwia. 

Rok 1985 był najbardziej wydajnym w historii Radomskich Zakładów Przemysłu Skórzanego “Radoskór”. To właśnie wtedy zakład wyprodukował rekordową ilość obuwia  – 8,1 mln par. To osiągnięcie było możliwe dzięki zaangażowaniu i ciężkiej pracy tysięcy pracowników. 

Zakład nie tylko zaspokajał potrzeby krajowego rynku, ale również skutecznie konkurował na rynkach międzynarodowych. Z 8,1 mln par butów wyprodukowanych w 1985 roku, aż 1 mln par zostało wyeksportowanych do krajów kapitalistycznych. Głównymi odbiorcami były takie kraje jak Holandia, Stany Zjednoczone, RFN, Francja, Włochy i RPA. 

Produkty „Radoskóru” były cenione za swoją jakość i design, co przyczyniło się do ich popularności zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym. Wyeksportowanie tak dużej ilości obuwia było dowodem na międzynarodowe uznanie marki. 

Rok 1985 był zatem rokiem, w którym „Radoskór” nie tylko osiągnął szczyt swojej wydajności produkcyjnej, ale również potwierdził swoją pozycję jako wiodący producent obuwia w Polsce i za granicą. To osiągnięcie było możliwe dzięki innowacyjnym technikom produkcji, wysokiej jakości materiałom i zaangażowaniu pracowników. Jednak pomimo tych sukcesów, zmiany polityczne i gospodarcze na przełomie lat 80. i 90. doprowadziły do upadku przedsiębiorstwa. 

Czy wiesz, że.. 

• Reprezentacja Polski  w piłce nożnej na Mundialu w Argentynie w 1978 roku chodziła w butach z Radomia. „Radoskór” wyposażył polską kadrę w eleganckie buty do ubrania galowego. 

• W latach 60. Radom był potentatem w produkcji uprzęży dla koni. Radomskie Zakłady Wyrobów Rymarskich były wówczas jednym z dwóch przedsiębiorstw w Polsce specjalizujących się w produkcji końskich uprzęży, w tym uprzęży dla potrzeb wojska. Oprócz uprzęży w RZWR produkowano także obuwie damskie i dziecięce, galanterię skórzaną czy teczki. Radomskie Zakłady Wyrobów Rymarskich powstały na bazie Fabryki Wyrobów Rymarskich „Kromołowski i Synowie” obecnej w Radomiu od 1938 roku. Zakłady Rymarskie od 1959 roku wchodziły w skład RZPS „Radoskór”, mieściły się przy ul. Limanowskiego [Dzierżyńskiego] 69. 

• Mimo że „Radoskór” posiadał wiele logotypów, ten najbardziej znany to dwa buciki połączone obcasem – jeden damski i jeden męski (lewego i prawego). Projekt logo jest dziełem niekwestionowanego mistrza polskiego designu – Karola Śliwki. Ten sam artysta był odpowiedzialny za projekty logo dla PKO Banku Polskiego, Biblioteki Narodowej w Warszawie, niektórych produktów marki Wedel oraz wody Wars.

• W latach 60. firma „Radoskór” promowała się poprzez umieszczanie swojego logo na opakowaniach zapałek.

• Edmund Kryza, wieloletni bramkarz Radomiaka oraz główny technolog w „Radoskórze” znalazł się aż pięć razy w księdze rekordów Guinessa? Jednym z jego rekordów było olbrzymie czółenko wykonane z blisko sześciu metrów kwadratowych sztucznej skóry włoskiej. Rekordowy damski pantofelek mierzył 186 cm długości i 112 cm wysokości. W roku 1996 na specjalnych pływakach zamontowano pantofel, który wziął udział w maratonie pływackim na podradomskim zalewie trwającym non stop przez tydzień. W czasie tego wydarzenia czółenko przepłynęło blisko 300 km. W 1998 roku brało udział w zlocie pojazdów niezwykłych, korzystając z specjalnie skonstruowanego podwozia, a w maju 1999 roku zostało zaprezentowane podczas uroczystości 50-lecia „Radoskóru”. Finalnie but rozpadł się… w 2014 roku! 

Chcesz poznać bardziej szczegółowo historię „Radoskóru”? A może chcesz obejrzeć wystawę poświęconą Radomskim Zakładom Przemysłu Skórzanego? Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Krzysztofem Skarżyckim, kuratorem świetnej wystawy, która na wernisażu zgromadziła wielu zainteresowanych. 

Źródło: Facebook Radom. Retrospekcja / Gazeta Wyborcza Radom / Retropedia Radom / polskierekordy.pl / logobook.com /