Św. Grzegorz z Nyssy był rodzonym bratem św. Bazylego Wielkiego. Pochodził z Azji Mniejszej. Po śmierci żony rozpoczął życie ascetyczne jako mnich. Był kapłanem a potem biskupem. Nazywano go „filarem Kościoła” i „filarem prawowierności”. Jest zaliczany do trzech wielkich teologów Kościoła IV wieku.
Św. Grzegorz z Nyssy urodził się w 335 r. w Cezarei Kapadockiej. Pochodził z zamożnej, świętej rodziny. Jako święci czczeni są jego babka Makryna, rodzice, Bazyli i Emmelia oraz wszyscy z rodzeństwa, w tym starszy brat Bazyli Wielki.
Zgodnie z ówczesną praktyką stosowaną w Kościele, chrzest przyjął w wieku młodzieńczym. Uczył się w szkole, którą prowadził jego brat Bazyli. Po studiach został nauczycielem retoryki, podobnie jak jego ojciec. Około 364 r. poślubił Teozebię. Byli małżeństwem bezdzietnym. Po kilku latach jego żona zmarła, a on rozpoczął życie ascetyczne. Przyjął święcenia kapłańskie i wstąpił do klasztoru w Poncie, który został założony przez jego brata Bazylego.
W 371 r. został mianowany biskupem Nyssy (obecnie Nevsehir w Turcji). Popadł wówczas w konflikt z arianami, których herezje usilnie zwalczał. W odwecie arianie uknuli spisek, w wyniku którego prawowierny Biskup Grzegorz został oskarżony o defraudację funduszy kościelnych a następnie usunięty z biskupiego urzędu. Do stolicy biskupiej powrócił po dwóch latach, po śmierci cesarza, który sprzyjał arianom.
W 379 r. brał udział w Synodzie Antiocheńskim, a rok później został wybrany na biskupa Sebasty (współcześnie Sivas w Turcji). Po kilku miesiącach stolicę biskupią w Sebaście objął jego młodszy brat Piotr.
W 381 r. brał udział w Soborze w Konstantynopolu. Był tam głównym autorem słów dotyczących nauki o Duchu Świętym. Wygłosił wtedy ważną mowę teologiczną o pochodzeniu Ducha Świętego od Ojca i Syna. Przyczynił się do ostatecznego sformułowania nicejskiego wyznania wiary. Na soborze tym został nazwany „filarem Kościoła”.
Z nadania cesarza sprawował jeszcze wiele oficjalnych urzędów. Zmarł 10 stycznia ok. 395 r. mając około 60 lat.
Przez swoich diecezjan został zapamiętany jako człowiek otwarty i miłujący pokój. Zawsze chętnie pomagający ubogim i chorym.
Jest uważany za jednego z najwybitniejszych teologów Kościoła Wschodniego. Napisał wiele dzieł ascetycznych i mistycznych oraz komentarzy biblijnych. Czerpał z różnych źródeł, m.in. subtelnie posłużył się filozofią Orygenesa, zapożyczając od niego alegoryczną metodę w interpretacji Pisma Świętego. Jego pisma zawierają głębokie analizy teologiczne oraz piękny wykład antropologii katolickiej.
Do stworzonej przez Boga duszy ludzkiej zwracał się z taką apostrofą: Nie niebo uczynione zostało na obraz Boga, nie księżyc, nie słońce, nie piękno gwiazd, żadna inna z rzeczy, które jawią się w stworzeniu. Tylko ty uczyniona zostałaś na obraz natury, przerastającej wszelki rozum, podobieństwo niezniszczalnego piękna, ślad prawdziwej boskości, schronienie błogosławionego żywota, obraz prawdziwej światłości, patrząc na którą, stajesz się tym, kim jest On, albowiem za pośrednictwem odbitego promienia pochodzącego z twej czystości, naśladujesz Tego, który świeci w tobie. Nic, co istnieje, nie jest tak wielkie, aby się równać z twoją wielkością.
Św. Grzegorz z Nyssy nauczał, że celem człowieka jest oglądanie Boga, a pełnią człowieczeństwa jest świętość. Uważał, że tylko wtedy człowiek staje się „światłem dla świata”.
Jeśli prowadząc życie sumienne i uważne zmyjesz brudy zalegające twoje serce, zajaśnieje w tobie boskie piękno… Patrząc na samego siebie, dostrzeżesz w sobie Tego, który jest pragnieniem twego serca, i będziesz szczęśliwy.
W ikonografii św. Grzegorz ukazywany jest jako biskup rytu greckiego z ewangeliarzem w lewej ręce, natomiast prawa jest uniesiona w geście błogosławieństwa. Często jest przedstawiany ze św. Bazylim Wielkim, od którego ma krótszą brodę i bardziej siwe włosy.
Źródła: brewiarz.pl / pch24.pl / modlitwawdrodze.pl
Foto: m.niedziela.pl