W ostatnich latach poczucie bezpieczeństwa w Polsce zostało wystawione na ciężką próbę. Zagrożenia hybrydowe, takie jak dezinformacja, cyberataki, sabotaż czy dywersja, są coraz częściej wykorzystywane do destabilizacji państwa. Trwająca wojna za naszą wschodnią granicą dodatkowo uświadamia nam, jak kruche potrafi być bezpieczeństwo i jak ważne jest odpowiednie przygotowanie się na sytuacje kryzysowe.
Ryzyko nie dotyczy jednak wyłącznie działań zbrojnych. Wzrasta częstotliwość ekstremalnych zjawisk pogodowych, których skutki mogą powodować przerwy w dostawie prądu, utrudnienia komunikacyjne, zniszczenia mienia czy zagrożenie zdrowia i życia. Na wiele z tych wydarzeń nie mamy wpływu, ale możemy przygotować się, by ograniczyć ich konsekwencje.
Rząd Rzeczypospolitej Polskiej, dostrzegając skalę wyzwań, opracował „Poradnik bezpieczeństwa”, który ma trafić do każdego gospodarstwa domowego. Warto go przestudiować. Jest on już dostępny elektronicznie na stronie poradnikbezpieczenstwa.gov.pl. Kluczowe jest, by decyzji o rozpoczęciu przygotowań nie odkładać na później.
Ochrona ludności i obrona cywilna
W Polsce funkcjonuje system ochrony ludności, którego zadaniem jest zabezpieczenie życia, zdrowia, mienia, infrastruktury i środowiska. W przypadku ogłoszenia stanu wojennego lub wybuchu wojny system ten automatycznie przekształca się w obronę cywilną. Wówczas ochronę ludności wspiera Wojsko Polskie, jednak obrona cywilna nie jest częścią sił zbrojnych – jej celem jest ochrona nas wszystkich przed skutkami działań wojennych.
Odpowiedzialność za bezpieczeństwo nie spoczywa wyłącznie na państwie – to wspólne zadanie obywateli, samorządów, służb ratowniczych, organizacji społecznych i instytucji publicznych.
Rola instytucji i służb
Samorządy – od wójtów i burmistrzów po wojewodów – tworzą plany ewakuacji i schronienia oraz koordynują działania służb. Wojsko Polskie stoi na straży suwerenności i niepodległości, uruchamiając krajowe i sojusznicze procedury w razie napaści. Policja, straż pożarna, ratownictwo medyczne i inne służby specjalistyczne zapewniają ewakuację, pomoc i ochronę ludności. Duże znaczenie mają również organizacje społeczne, które dzięki elastyczności i doświadczeniu potrafią szybko reagować i docierać z pomocą tam, gdzie jest ona najbardziej potrzebna.
Twoja rola w systemie bezpieczeństwa
Każdy obywatel może już dziś zaangażować się w działania zwiększające bezpieczeństwo swojej społeczności. Warto poznać sąsiadów, nawiązać kontakty i budować lokalne sieci wsparcia. Dobrze jest angażować się w inicjatywy sąsiedzkie, korzystać z dostępnych szkoleń czy działać w ochotniczej straży pożarnej, klubach sportowych czy organizacjach humanitarnych.
Możliwości jest wiele – od wolontariatu po uczestnictwo w projektach obywatelskich. W czasie konfliktu każdy z nas nadal pełni swoją zawodową rolę, chyba że otrzyma inne zadania związane z obroną cywilną. Do obrony cywilnej można zgłosić się także dobrowolnie.
Powszechna obrona kraju
Konstytucja RP nakłada na obywateli obowiązek obrony Ojczyzny. W czasie kryzysu, zagrożenia lub wojny państwo może wezwać obywateli do udziału w działaniach obronnych, a także zobowiązać do przekazania mienia na potrzeby państwa – oczywiście z możliwością późniejszego zwrotu lub rekompensaty.
Wojsko Polskie prowadzi również dobrowolne szkolenia obronne, a ścieżki zaangażowania są różnorodne – od zasadniczej dobrowolnej służby wojskowej, przez terytorialną, aktywną rezerwę, aż po zawodową służbę wojskową. Uczniowie i studenci mogą wybierać projekty edukacyjne Ministerstwa Obrony Narodowej, takie jak Legia Akademicka czy programy Cyber.Mil.
Siły Zbrojne RP realizują trzy podstawowe misje: obronę państwa i przeciwdziałanie agresji, udział w procesach stabilizacji międzynarodowej oraz wsparcie bezpieczeństwa wewnętrznego.
Przygotowanie to wspólna odpowiedzialność
Bezpieczeństwo Polski nie zależy wyłącznie od wojska czy instytucji – opiera się na zaangażowaniu całego społeczeństwa. Dlatego każdy z nas powinien zastanowić się, jak może wnieść swój wkład w budowanie odporności państwa na zagrożenia.
Twoje przygotowanie ma znaczenie – dla Ciebie, Twoich bliskich i dla całej wspólnoty.
