Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki jest związana z największym przywilejem Matki Bożej, z Jej niezwykłym macierzyństwem. Święto to zostało wprowadzone do liturgii Kościoła w latach trzydziestych XX w. na pamiątkę 1500. rocznicy Soboru Powszechnego w Efezie. Sam tytuł „Święta Boża Rodzicielka” był używany już wcześniej. Jest on zawarty w znanej modlitwie „Pod Twoją obronę”, która powstała w IV wieku. Została ona zapisana i znaleziona w Egipcie, w Aleksandrii.
Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki jest niezwykle ważnym świętem maryjnym. Podkreśla bowiem wagę macierzyństwa Maryi. Święto to wywodzi się z Soboru Powszechnego w Efezie, który odbywał się w 431 r. pod przewodnictwem papieża Celestyna. Ogłoszono wówczas kilka dogmatów, w tym dogmat o Bożym Macierzyństwie Najświętszej Maryi Panny, który był odpowiedzią na błędne nauki głoszone przez Nestoriusza, Patriarchę Konstantynopola. Twierdził on bowiem, że w Chrystusie są dwie osoby, jedna Boża, druga ludzka. Uważał, że Jednorodzone Słowo Boże nie stało się człowiekiem, lecz tylko przebywało w ciele ludzkim przez zamieszkanie, umiłowanie i moc swej działalności i dlatego Chrystusa powinno się nazywać „Theoforos”, czyli nosiciel Boga. Tym samym Najświętszej Maryi Panny nie uznawał za Bożą Rodzicielką czyli „Theotokos”, tylko za matkę Chrystusa człowieka, czyli „Christotokos”, która najwyżej przyjęła Boga pod swoją opiekę.
W odpowiedzi na te herezje, Ojcowie Soborowi wyznali jawnie prawdziwą naukę o Wcieleniu, że Jezus Chrystus Boży Syn, złączył się istotowo i w jednej osobie z naturą ludzką. Orzekli jednogłośnie, że nie tylko można, ale też należy Maryję nazywać Matką Bożą, Bogurodzicą (greckie Theotokos). Wytłumaczyli, że Maryja nie zrodziła Bóstwa, nie dała Panu Jezusowi natury Boskiej, gdyż On już ją posiadał odwiecznie od Ojca. Najświętsza Maryja Panna dała Boskiej Osobie Pana Jezusa naturę ludzką – ludzkie ciało. Jest więc Matką Syna Bożego. Ta godność i ten przywilej wynosi Maryję ponad wszystkie stworzenia. Od niego też pochodzą inne Jej przywileje. Zaznaczyli, że w tej prawdzie wszyscy powinni trwać niezłomnie.
Do akt Soboru Efeskiego dołączono listy i rozprawy Patriarchy Aleksandryjskiego Cyryla, które kierował, w ścisłej zgodzie z Kościołem Rzymskim, do Nestoriusza, aby go wyprowadzić z błędu. Zawierały one prawdy, które Patriarcha Konstantynopola odrzucał. Biskup Cyryl pisał: „Nie wolno żadną miarą rozrywać jednego Pana naszego Jezusa Chrystusa na dwóch synów […]. Pismo Święte bowiem nie mówi, że Słowo przybrało sobie osobę ludzką, lecz że stało się ciałem. Wyrażenie zaś: «Słowo stało się ciałem», nie znaczy nic innego, jak tylko to, że Słowo, podobnie jak my, zjednoczyło się z ciałem i krwią, przyswoiło sobie nasze ciało i zrodziło się jako człowiek z niewiasty, nie pozbawiwszy się przecież swego bóstwa i pochodzenia od Ojca: wcieliwszy się, pozostało tym, czym było”.
Prawdę o Boskim macierzyństwie Maryi potwierdzono na soborach w Chalcedonie (451 r.) i w Konstantynopolu (w 553 r. i w 680 r.), a także w konstytucji papieża Pawła IV przeciwko arianom (socynianom) z 1555 r., w wyznaniu wiary Benedykta XIV z 1743 r.
Święto Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny, znane jako Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki, do liturgii Kościoła zostało wprowadzone w 1931 r. przez papieża Piusa XI, który chciał w ten sposób uczcić 1500-lecie Soboru Powszechnego w Efezie (431 r.). Z tej okazji papież Pius XI napisał encyklikę Lux Veritatis w której potwierdził prawdę o Boskim Macierzyństwie Maryi. W dokumencie tym omówił myśli przewodnie Soboru Efeskiego i obszernie objaśnił Przywilej Macierzyństwa Bożego, którym Najświętsza Maryja Panna została obdarzona. Równocześnie podkreślił, że najlepszym i najdoskonalszym wzorem do naśladowania jest Matka Boża Maryja, błogosławiona między niewiastami. Małżeństwom polecił czerpać przykład ze Świętej Rodziny z Nazaretu i przypomniał o konieczności religijnego wychowania dzieci.
Liturgiczne obchodzenie uroczystości Bożego Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny z własną Mszą i własnym Oficjum wyznaczył na 11 października, jednak po reformie liturgicznej z 1969 r. zostało ono przeniesione na 1 stycznia.
Przywilej Bożego Macierzyństwa Maryi, Kościół wysławia przez cały rok. W codziennej Komplecie w antyfonie końcowej znajdują się słowa: „Witaj, Matko Zbawiciela!”, „Witaj, Królowo nieba, Pani aniołów!”, „Witaj korzeniu i bramo święta, z której Światło zeszło na ziemię!”, „Królowo nieba, wesel się, alleluja, albowiem, którego zasłużyłaś nosić, zmartwychwstał, jak przepowiedział, alleluja!”, „Witaj, Królowo… a Jezusa, błogosławiony owoc żywota Twojego, po tym wygnaniu nam okaż”.
Z tym ważnym przywilejem, Kościół bezpośrednio łączy dziewictwo Maryi, co sprawia, że Jej macierzyństwo jest wyjątkowe. Maryja zawsze była Dziewicą, przed narodzeniem Jezusa i po Jego urodzeniu, aż do śmierci. Dla podkreślenia tego tytułu Kościół nie ustanowił osobnego święta, gdyż łączy go bezpośrednio z Boskim macierzyństwem Maryi. Wiarę w tę prawdę Kościół wyraził na soborach: w Chalcedonie (451 r.) i w Konstantynopolu (553 r.). Natomiast dogmat o dziewiczym macierzyństwie Najświętszej Maryi Panny został ogłoszony na Soborze Laterańskim I w 649 r. Prawda o dziewictwie Maryi jest akcentowana w wyznaniach wiary, w orzeczeniach papieży, w pismach Ojców Kościoła i w liturgii.
Maryja zajmuje szczególne miejsce w Kościele katolickim. Jest największą ze wszystkich świętych, właśnie z tego względu, że jest Matką Zbawiciela. W Bożym planie zbawienia wiele zależało od Niej. Gdyby nie wypełniła woli Bożej, którą Jej objawił Pan Bóg przez archanioła Gabriela, Syn Boży nie narodziłby się z Jej ciała, dzięki czemu stał się człowiekiem, a tym samym nie złożyłby Bogu Ojcu ofiary przebłagalnej ze Swojego życia, aby nam, grzesznikom dać zbawienie i otworzyć bramy Królestwa Niebieskiego.
Na pamiątkę Soboru Efeskiego, za pontyfikatu papieża Sykstusa III przebudowano kościół w Rzymie pochodzący z IV w. i wyniesiono go do rangi Bazyliki pw. Najświętszej Maryi Panny Większej. Szczególnym miejscem upamiętniającym Sobór w Efezie jest łuk tryumfalny, który został ozdobiony przez Sykstusa wspaniałą mozaiką przedstawiającą jedenaście scen, które stanowią wymowną ilustrację orzeczenia Soboru. Są to przeważnie sceny z Dzieciństwa Pana Jezusa, potwierdzające dwie Prawdy Wiary: Bóstwo Chrystusa Pana i Boże Macierzyństwo Maryi. Artysta zaczerpnął tematy obrazów z Ewangelii, a także z apokryfu pseudo-Mateusza. Cała mozaika jest jak gdyby hymnem pochwalnym ku czci Bóstwa Chrystusa Pana i Bożego Macierzyństwa Maryi.
Zgodnie z tradycją Kościoła, pierwszy dzień Nowego Roku jest ósmym, ostatnim dniem oktawy Bożego Narodzenia. To także dzień, w którym Kościół wspomina obrzezanie Pana Jezusa, tak, jak nakazywało wówczas prawo żydowskie.
Źródła: salveregina.pl / Encyklika „Lux Veritatis” Ojca Świętego Piusa XI