Historia Radom i okolice Społeczeństwo

78 lat temu został wykony wyrok śmierci na Franciszku Jaskulskim ps. „Zagończyk”

78 lat temu, 19 lutego 1947 r. roku został wykony wyrok śmierci na Franciszku Jaskulskim ps. „Zagończyk”.

19 lutego 1947 roku w więzieniu w Kielcach wykonano wyrok śmierci na Franciszku Jaskulskim ps. „Zagończyk”. Był on komendantem Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość na Lubelszczyźnie, a jego działalność niepodległościowa i walka przeciwko reżimowi komunistycznemu sprawiły, że stał się jednym z najbardziej znienawidzonych przez Urząd Bezpieczeństwa działaczy podziemia antykomunistycznego.

Wyrok skazujący zapadł przed Wojskowym Sądem Rejonowym, którego skład stanowili przewodniczący Stanisław Baraniuk oraz sędziowie mjr Antoni Górski i kpt. Anastazy Zdun. W uzasadnieniu Jaskulskiego określono jako „osobnika bardzo niebezpiecznego dla porządku prawnego, recydywistę nierokującego nadziei poprawy, którego należy wyeliminować na zawsze”. Tak surowe określenie miało na celu nie tylko usprawiedliwienie wydanego wyroku, ale również wzmocnienie propagandowego przekazu, według którego żołnierze podziemia antykomunistycznego byli przedstawiani jako groźni przestępcy.

Obrońca Jaskulskiego zwrócił się do prezydenta Bolesława Bieruta z prośbą o ułaskawienie. Jednak Bierut, który osobiście zatwierdzał wiele politycznych wyroków śmierci, nie przychylił się do tej prośby. 21 lutego 1947 roku do Kielc dotarło pismo od prezesa Najwyższego Sądu Wojskowego nakazujące przeprowadzenie egzekucji. Było to jednak już bez znaczenia, ponieważ wyrok na „Zagończyka” wykonano pospiesznie dwa dni wcześniej.

Pośpiech w przeprowadzeniu egzekucji mógł wynikać z zapowiedzi uchwalenia ustawy o amnestii, która mogła oznaczać dla Jaskulskiego szansę na darowanie życia. Władze komunistyczne, chcąc wyeliminować jednego z czołowych działaczy podziemia, nie zamierzały czekać na możliwe uniewinnienie. Śmierć „Zagończyka” była częścią szeroko zakrojonej akcji eliminowania żołnierzy niezłomnych, którzy nie godzili się na sowiecką dominację i komunistyczne rządy w Polsce.

Źródło: Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Radomiu