Dnia 4.04.2023 roku Instytut Pamięci Narodowej wspólnie z władzami miasta zorganizował obchody upamiętniające 83 rocznicę pierwszych masowych rozstrzelań na Firleju.
Pod pomnikiem ofiar terroru niemieckiego zebrały się władze samorządowe, miejskie, wojsko, organizacje kombatanckie, harcerze, przedstawiciele Młodzieży Wszechpolskiej, uczniowie szkół, uczestnicy 10 Rajdu Pamięci „Firlej” i mieszkańcy Radomia. Podczas uroczystości odbył się apel pamięci wykonany przez uczniów I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Radomiu. Opowiedzieli o zbrodni dokonanej na tym cmentarzu ponad 80 lat temu oraz przedstawili wspomnienia osób, które były świadkami tego mordu. Uczniowie odczytali apel pamięci. Następnie uczestnicy wydarzenia przystąpili do składania wiązanek i zapalenia zniczy pod pomnikiem.
Uroczystość zakończyła się prelekcją w Resursie Obywatelskiej – „Spotkanie z Historią” – dr. hab. Sebastiana Piątkowskiego. Przybliżył on historię Firleja i okolicznych miejsc masowych rozstrzelań. Na koniec spotkania wyemitowano film pt. ,,Zacheusz” przedstawiający opowieść radomianina, którego spotkało tragiczne piekło niemieckiego więzienia oraz obozu na Majdanku.
Czy wiesz, że … 4 kwietnia 1940 roku w Lesie Wincentowskim sąsiadującym z podradomskim wówczas Firlejem miała miejsce pierwsza masowa egzekucja w czasie II wojny światowej. Stracono wtedy 141 mężczyzn, aresztowanych w ramach pacyfikacji wsi w powiecie koneckim i opoczyńskim, wsi które wspierały oddział majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala”. W maju 1940 roku rozstrzelano tam kolejnych około 3500 osób, tym razem byli to cywile, żołnierze, nauczyciele czyli radomską inteligencję oraz partyzantów, rolników, którzy odmawiali przekazywania kontyngentów. Łącznie od pierwszej egzekucji do ostatniej, która miała miejsce 15 stycznia 1945 roku życie na Firleju straciło według różnych szacunków od 12.000 do 15.000 Polaków, co czyni to miejsce drugim, po podwarszawskich Palmirach, miejscem kaźni w okupowanej przez Niemców Polsce. | Na zdjęciu: Krzyż upamiętniający Ofiary Firleja | Zdjęcie: Archiwum Państwowe w Radomiu Zbiór rodziny Myszkiewiczów.
