Wielki Czwartek jest obchodzony na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy Pana Jezusa z Apostołami oraz ustanowienia sakramentów kapłaństwa i Eucharystii. Msza Wieczerzy Pańskiej rozpoczyna obchody Świętego Triduum Paschalnego.
Triduum Paschalne jest najważniejszym wydarzeniem w ciągu roku liturgicznego w kościele katolickim. Z łac. Triduum Paschale oznacza trzy dni. Jest to celebracja trzech dni Paschy Chrześcijańskiej, podczas których przeżywamy w trzech etapach jedno misterium zbawienia. Pierwszy etap – misterium Jezusa ukrzyżowanego, drugi – pogrzebanego, trzeci – zmartwychwstałego. Triduum Paschalne rozpoczyna się od Mszy Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek i kończy się drugimi nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania.
Należy pamiętać, że zgodnie z porządkiem liturgicznym, święto rozpoczyna się wieczorem dnia poprzedniego, a więc Triduum Paschalne ma swój początek w Wielki Czwartek wieczorem, czyli w Wigilię Wielkiego Piątku. Drugi dzień, to Sobota, która liczy się od Piątku wieczorem i Niedziela, jako trzeci dzień, który zaczyna się w sobotę wieczorem.
Pascha oznacza przejście. Jest to główne święto Izraelitów. Obchodzą je jako pamiątkę przejścia narodu Izraelskiego z niewoli egipskiej przez Morze Czerwone do Ziemi Obiecanej. Pascha Jezusa Chrystusa jest Jego przejściem ze śmierci do życia, z ziemskiego świata do Domu Ojca w Niebie. Pascha wierzących w Pana Jezusa dokonuje się poprzez sakramenty. Dzięki nim każdy wierzący przechodzi ze śmierci grzechu do nowego życia.
W ciągu tych trzech dni uobecnia się tajemnica męki, śmierci i Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Krzyż jest nierozerwalnie związany ze Zmartwychwstaniem. Triduum Paschalne to tak naprawdę jedno święto, które ma na celu przypominać chrześcijanom, że życie rodzi się ze śmierci.
WIELKI CZWARTEK
Wielki Czwartek jest pamiątką Ostatniej Wieczerzy Pana Jezusa z Apostołami oraz ustanowienia sakramentów kapłaństwa i Eucharystii.
Dzień ten jest świętem kapłanów. W lokalnej katedrze odbywa się przed południem tzw. Msza Krzyżma, której przewodniczy biskup. W czasie tej Mszy poświęcane jest krzyżmo (olej zmieszany z balsamem), który jest wykorzystywany przy udzielaniu sakramentów chrztu, bierzmowania, święceń kapłańskich, biskupich, oraz konsekracji ołtarzy i kościołów. Są także święcone oleje chorych i katechumenów. Kapłani w czasie tej Mszy św. odnawiają przyrzeczenia kapłańskie.
Natomiast wieczorem sprawowana jest Msza Wieczerzy Pańskiej, która jest dziękczynieniem Bogu za ustanowienie Eucharystii i kapłaństwa służebnego. Jest to jedyna Msza Św. odprawiana tego dnia w kościele, rozpoczynająca uroczyście obchody Triduum Paschalnego. Msza Wielkoczwartkowa sprawowana jest na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy, jaką Chrystus spożył z Apostołami. W czasie tej Wieczerzy Pan Jezus ofiarował Siebie pod postaciami chleba i wina. Złożył w ofierze Bogu Ojcu Swoje Umęczone Ciało i Krew, przelaną w czasie Męki Krzyżowej, ustanowił także dwa sakramenty święte: Kapłaństwo i Eucharystię. Ostatnia Wieczerza, którą Pan Jezus spożywał z Apostołami, miała charakter tradycyjnej uczty paschalnej, podczas której Żydzi wspominali wyjście Izraelitów z niewoli egipskiej. Jednak tej uczcie Chrystus nadał nowy sens, nowe znaczenie. Wypowiadając słowa, że poświęcony chleb jest Jego Ciałem, a wino Jego Krwią, ustanowił Najświętszą Eucharystię. Nakazał równocześnie apostołom, żeby czynili to na Jego pamiątkę. Tego dnia Apostołowie uczestniczyli w pierwszej Mszy Świętej i przyjęli Pierwszą Komunię Świętą.
Liturgia Wielkiego Czwartku jest bogata w symbolikę. Obrzędy Eucharystyczne tego dnia składają się na :
- Wyciszenie dzwonów i dzwonków, zamilknięcie organów, które następuje po odśpiewaniu hymnu „Chwała na wysokości Bogu”, w czasie którego rozbrzmiewają wszystkie dzwony i dzwonki kościelne. W momencie przeistoczenia używane są kołatki, które nie mają miłego dźwięku. Następuje moment ciszy i powagi. Wszystko to ma na celu przypominać, że Chrystus został zdradzony i uwięziony. Ponownie dzwony i organy odezwą się dopiero w czasie Mszy Wigilii Paschalnej, czyli w sobotę wieczorem, w czasie Hymnu „Chwała…”
- Obmycie nóg – zwane „mandatum” , które nawiązuje do umycia przez Pana Jezusa nóg dwunastu apostołom, przed spożyciem z nimi wieczerzy. Wykonując ten gest Chrystus uniżył się i wskazał na to, że powołaniem Kościoła jest służba człowiekowi, zwłaszcza ubogiemu.
- Przeniesienie do ciemnicy Najświętszego Sakramentu – dla upamiętnienia uwięzienia Jezusa przed męką i umieszczenie Go w ciemnym lochu. Moment ten następuje po Komunii Świętej. Kapłan przenosi Pana Jezusa do miejsca zwanego ciemnicą. Podczas procesji przeniesienia używane są kołatki i śpiewany jest hymn eucharystyczny „Sław Języku Tajemnicę (z łac. „Pange lingua”), której autorem jest św. Tomasz z Akwinu. Po Mszy Św. odbywa się adoracja Najświętszego Sakramentu i trwa do późnych godzin nocnych. Adoracja Pana Jezusa w ciemnicy powinna być wyrazem wdzięczności za ustanowienie Eucharystii, a także czuwaniem na modlitwie z Chrystusem, który tego dnia tak wiele przeszedł: przeżywał trwogę w Ogrójcu, został wydany żołnierzom przez Judasza, a potem był pojmany i związany, zaparł się Go trzykrotnie Piotr Apostoł, oraz nastąpiły pierwsze okrutne przesłuchania.
- Obnażenie ołtarza, czyli zdjęcie z niego świec, obrusa, mszału i krzyżma. Ten gest ma przypominać o skończonej wieczerzy, oraz wskazuje na odarcie Pana Jezusa z szat i pozostawienie go w samotności. Ołtarz pozostaje pusty aż do Mszy Wigilii Paschalnej.
- Otwarcie tabernakulum i pozostawienie go pustym oraz zgaszenie wiecznej lampki – to wyraźny znak, ze Jezus Chrystus nie przebywa w tym miejscu, lecz cierpi zamknięty w Ciemnicy, gdzie oczekuje w samotności na wyrok.
W noc ostatnią przy wieczerzy, z tymi których braćmi zwał
pełniąc wszystko jak należy, czego przepis prawny chciał
Sam dwunastu się powierzył i za pokarm z rąk Swych dał
Słowem więc Wcielone Słowo, chleb zamienia w Ciało swe
wino Krwią jest Chrystusową, darmo wzrok to widzieć chce
tylko wiara Bożą mowa, pewność o tym w serca śle
Źródła: parafiachrosla.pl / liturgia.wiara.pl / deon.pl / lublin.oaza.pl / ordo.pallotyni.pl / przewodnik po Triduum Paschalnym
Foto: commons.wikipedia.org
