Adam Gomuła „Bej”, „Bartosz” urodził się 31 lipca 1902 r. w Sławnie w rodzinie Jana i Franciszki z domu Ługowskiej. Mieszkał w Zatopolicach, zmarł 19 listopada 1967 r. w Radomiu. Ostatni stopień: porucznik.
Do konspiracji doprowadziło Adama Gomułę zaangażowanie polityczne. Gdy miał 30 lat, był już znanym działaczem Stronnictwa Narodowego, m.in. organizował koła partii na terenie gmin Zakrzew, Wolanów i Przytyk w powiecie radomskim. Nic zatem dziwnego, że gdy przyszła wojna, włączył się w tworzenie struktur wojskowych związanych z podziemiem narodowym, czyli do Narodowej Organizacji Wojskowej, a od 1942 r. w NSZ. Był organizatorem jednej z placówek, pełnił też funkcję szefa propagandy w powiecie radomskim. W wyniku akcji scaleniowej dowodzony przez „Bartosza” oddział znalazł się w szeregach Armii Krajowej.
Po zakończeniu wojny, w wyniku represji ze strony UB, ponownie zmuszony do podjęcia działalności konspiracyjnej. Od kwietnia 1945 r. był dowódcą oddziału partyzanckiego liczącego około 30 osób (według niektórych danych mógł zmobilizować nawet 90 osób). Organizacyjnie podlegał pod Okręg XV Narodowych Sił Zbrojnych kierowany przez mjr. Stefana Figurskiego „Zenona”.
Adam Gomuła „Bej” wraz ze swoim oddziałem wziął udział w dowodzonej przez por. Bembińskiego „Sokoła” akcji rozbicia więzienia w Radomiu 9 września 1945 r. Przypadło mu jedno z potencjalnie najtrudniejszych zadań, jakim było zablokowanie budynku przy ul. Kościuszki 6, w którym mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Radomiu. Żołnierze „Beja” skutecznie uniemożliwili wydostanie się na zewnątrz funkcjonariuszom UB.
Po nieco ponad dwóch miesiącach od tej akcji bezpieka wpadła na trop Okręgu XV Okręgu NSZ. 16 listopada 1945 r. aresztowano nie tylko Adama Gomułę, ale i mjr. Stefana Figurskiego. Ich proces przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Kielcach zakończył się 24 sierpnia 1946 r., a sąd orzekł wobec „Beja” wyrok 10 lat więzienia. Adam Gomuła opuścił więzienie w 1952 r.
Z oddziałem „Beja” związani byli inni żołnierze podziemia, np. chor. Antoni Owczarek „Zygadło” czy ppor. Antoni Soból „Dołęga”.
Tekst: dr Krzysztof Busse / Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Radomiu
