Bp Edward Materski był pierwszym biskupem diecezji radomskiej. Pochodził z Wilna. W czasach seminaryjnych należał do AK, brał udział w Powstaniu Warszawskim. W swojej pierwszej placówce duszpasterskiej przyczynił się do rozwoju wiary i krzewienia kultury wśród dzieci i młodzieży. Będąc biskupem zainicjował wiele ważnych dzieł m.in. Diecezjalne Radio „Ave”. Dzięki niemu na terenie diecezji radomskiej powstały nowe parafie, zbudowano Wyższe Seminarium Duchowne, sanktuarium maryjne w Skarżysku-Kamiennej, będące wierną kopią wileńskiej Ostrej Bramy. Do śmierci był opiekunem Wydziału Katechetycznego Kurii Diecezji Radomskiej. Zmarł w Radomiu 24 marca 2012 r.
Bp Edward Materski urodził się 6 stycznia 1923 r. w Wilnie. Pochodził z rodziny inteligenckiej i niezwykle pobożnej. Był synem Ignacego i Marii z domu Filutowskich. Uczył się w jezuickim gimnazjum w Wilnie. Gdy miał 9 lat, zmarł jego ojciec. Wraz z mamą i siostrami przeprowadził się do Warszawy, gdzie kontynuował naukę. Początkowo uczył się w prywatnym gimnazjum, a potem w liceum Wojciecha Górskiego, gdzie zostały ukształtowane jego postawy patriotyczne i religijne. Był muzycznie uzdolniony. Grał na pianinie, organach i fisharmonii.
Gdy wybuchła II wojna światowa, zdawał maturę na tajnych kompletach. Po ukończeniu liceum wstąpił do Seminarium Duchownego w Kielcach. W tym czasie wszedł też w szeregi Armii Krajowej. Dzień przed wybuchem Powstania Warszawskiego złożył przysięgę. Jego służba w AK w czasie powstania polegała na pomocy księżom w przygotowaniu Mszy św. i informowaniu o tym wiernych a także pomaganiu im w przygotowaniu się do sakramentu pokuty. Przenosił również ważne przesyłki, budował barykady. 20 kwietnia 1947 r. przyjął święcenia kapłańskie z rąk bpa Czesława Kaczmarka.
Jego pierwszą placówką duszpasterską, do której został skierowany na wikariat była parafia w Chmielniku. 8 sierpnia 1947 r. otrzymał nominację na prefekta etatowego w szkole powszechnej w Chmielniku. Posługiwał również jako kapelan w chmielnickim szpitalu im św. Stanisława Kostki. Sprawował duszpasterską opiekę nad organizacjami religijnymi, które już działały i powoływał nowe. Był moderatorem Sodalicji Mariańskiej, Krucjaty Eucharystycznej i chóru kościelnego. Wprowadził dyscyplinę w służbie ministranckiej. Dbał o właściwe zachowanie ministrantów przy ołtarzu, zwracał uwagę na ich estetyczny wygląd. Pomagał im rozwijać osobowość, zainteresowania i talenty. Uczył postaw patriotycznych, rozbudzał zainteresowanie historią, poprzez opowieści z czasu Powstania Warszawskiego. W wolnych chwilach prowadził z nimi zajęcia sportowe, organizował mecze między parafialne. Powołał do życia grupę teatralną, która z jego pomocą przygotowywała przedstawienia religijne i świeckie. Dbał także o to, aby dzieci mogły wyjeżdżać na kolonie i obozy wakacyjne, by dzięki temu odpoczęły i poznawały Ojczyznę. Przekonywał biedniejszych rodziców, aby posyłali do szkół swoje dzieci i wspomagał ich w tym materialnie. Pomagał znaleźć stancję i na bieżąco śledził postępy w nauce. Zorganizował także bibliotekę parafialną. Posiadał dar motywowania innych do podejmowania nowych wyzwań. Pomagał ludziom w rozwiązywaniu ich problemów i trosk. Przez tamtejszą społeczność był lubiany i szanowany. Zjednywał sobie ludzi dzięki niezwykłej otwartości i szczerości. Dla wielu osób był niekwestionowanym autorytetem.
Podczas jego pobytu, w mieście ożywiło się życie religijne i kulturalne wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Owocem jego duszpasterskiej pracy na terenie Chmielnika były liczne powołania kapłańskie i zakonne.
Za kształtowanie świadomości religijnej i krzewienie kultury stał się wrogiem władzy ludowej. 20 września 1951 r. został zwolniony z pracy w chmielnickiej szkole. Sprzeciwiali się temu rodzice i uczniowie, organizując strajk uczniowski i manifest, podczas którego dzieci śpiewały pieśń „My chcemy Boga…”
Po wyjeździe z Chmielnika był wikariuszem w parafii św. Wojciecha w Kielcach, a następnie w Kurzelowie. W latach 1951 – 1953 studiował na Wydziale Teologii Katolickiej na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując tytuł magistra. W 1955 r. otrzymał doktorat na Akademii Teologii Katolickiej. W czasie pobytu w Warszawie pełnił rolę niemianowanego sekretarza biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka, którego odwiedzał w miejscu internowania. Rozprowadzał też tajną korespondencję i pośredniczył w kontaktach biskupa z prawnikami.
W grudniu 1956 r. został ustanowiony diecezjalnym wizytatorem katechizacji oraz wykładowcą katechetyki w Seminarium Duchownym w Kielcach. Był też referentem do spraw nauczania religii. Jego zadaniem było zorganizowanie katechizacji we wszystkich szkołach na terenie diecezji, a gdy nauka religii została wycofana ze szkół, organizował katechezy pozaszkolne. Od 1957 r. z jego inicjatywy rozpoczęto wakacyjne Kursy Katechetyczne. Pisał podręczniki pomocne w nauczaniu religii. Poza tym organizował comiesięczne zjazdy katechetów diecezji, dni skupienia dla katechetów świeckich, cykle konferencji dla nauczycieli i młodzieży szkół pomaturalnych, obozy wędrowne dla katechetów świeckich i młodzieży akademickiej. Od 1958 r. współdziałał z Komisją Konferencji Episkopatu Polski.
W latach 1964 – 1988 wykładał katechetykę formalną i prowadził ćwiczenia katechetyczne na KUL-u. W październiku 1968 r. został mianowany biskupem pomocniczym diecezji kieleckiej. Jego stolicą tytularną była Aquasirena. 22 grudnia 1968 r. kard. Stefan Wyszyński udzielił mu sakry biskupiej. Jego zawołaniem biskupim były słowa: „Veni, Domine Jesu”, – „Przyjdź Panie, Jezu”. W herbie biskupim umieścił słowa: „Ave Maria”.
W 1971 r. był delegatem na Międzynarodowym Kongresie Eucharystycznym w Rzymie, a w 1977 r. jako członek delegacji polskiego Episkopatu uczestniczył w Synodzie Biskupów w Rzymie poświęconym katechizacji.
28 marca 1981 r. papież Jan Paweł II mianował go biskupem diecezjalnym diecezji sandomierskiej. Pierwszą sprawą jakiej się podjął, było zwrócenie się z prośbą do Stolicy Apostolskiej o przemianowanie diecezji sandomierskiej na sandomiersko-radomską. Po uzyskaniu zgody, od 3 października 1981 r. diecezja przyjęła nową nazwę.
Jego pasterska posługa w rozległej diecezji sandomiersko-radomskiej była bardzo owocna. Erygował 135 nowych parafii, z tego 116 znajduje się na terenie diecezji radomskiej, a 19 w diecezji sandomierskiej. W ramach katechezy dla dorosłych utworzył Instytut Wyższej Kultury Religijnej w Radomiu, który działał od 1983 r. do 1994 r. Ze względu na przepełnione seminarium w Sandomierzu, podjął inicjatywę budowy gmachu seminaryjnego w Radomiu, na gruncie zakupionym w 1930 r. przez proboszcza parafii farnej. Zgodę otrzymał w grudniu 1987 r. Przyczynił się też do budowy sanktuarium maryjnego w Skarżysku-Kamiennej, które jest wierną kopią wileńskiej Ostrej Bramy. Jego budowę rozpoczęto w maju 1988 r. W 1991 r. utworzył diecezjalne „Radio Ave”.
25 marca 1992 r. decyzją papieża powołano diecezję radomską, której został pierwszym biskupem. Stolicą diecezji ustanowił Radom, a za patrona diecezji i miasta obrał św. Kazimierza Królewicza. W tym samym roku zaczął wydawać Pismo Diecezji Radomskiej „Ave” oraz Kronikę Diecezji Radomskiej. Założył drukarnię Diecezjalno – Uniwersytecką. Powołał do życia Radomski Instytut Teologiczny, Diecezjalne Kolegium Teologiczne oraz Diecezjalne Studium Organistowskie Diecezji Radomskiej. Angażował się w działalność Klubu Inteligencji Katolickiej w Radomiu. Od 1991 r. do 2001 r. prowadził lekcje religii w Liceum Ogólnokształcącym im. Romualda Traugutta w Radomiu.
Przygotowywał czytanki majowe i październikowe oraz materiały pomocnicze dla katechetów na rekolekcje adwentowe i wielkopostne. Każdego roku dbał o duchowy wymiar obchodów kolejnych rocznic radomskiego protestu robotniczego z 1976 r. Dzięki niemu w czerwcu 1991 r. odbyła się wizyta papieża Jana Pawła II w Radomiu.
Przyczynił się do rozpoczęcia procesów beatyfikacyjnych radomskich męczenników z okresu II wojny światowej: ks. Kazimierza Grelewskiego, ks. Stefana Grelewskiego, ks. Franciszka Rosłańca, ks. Bolesława Strzeleckiego i ks. Kazimierza Sykulskiego.
28 czerwca 1999 r. przeszedł na emeryturę. Do śmierci był opiekunem Wydziału Katechetycznego Kurii Diecezji Radomskiej.
W lipcu 2007 r. podczas obchodów 63 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, został uhonorowany przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność kombatancką i społeczną. Natomiast w 2007 r. został odznaczony przez Armię Krajową medalem „Pro Memoria” za zasługi w utrwalaniu pamięci o ludziach i wydarzeniach dotyczących walki o wolność i niepodległość Polski.
Otrzymał również honorowe obywatelstwa miast: Radomia (1996 r.), Skarżyska-Kamiennej (1997 r.) i Chmielnika (2001 r.)
Zmarł 24 marca 2012 r. w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Radomiu, po poważnej operacji, jaką przeszedł kilka dni wcześniej. Jego doczesne szczątki spoczywają na cmentarzu przy ul. Limanowskiego w Radomiu w grobowcu biskupów radomskich.
Został zapamiętany jako rozmodlony kapłan, który służąc Bogu, z wielką cierpliwością, całym sobą służył drugiemu człowiekowi.
Źródła: chck.chmielnik.com / pl.wikipedia.org / radom.kik.opoka.org.pl
Foto: commons.wikimedia.org
