Deepfake – mówi Ci to coś? A powinno! Ta powszechnie dostępna technologia – wykorzystująca potencjał sztucznej inteligencji – to jedno z najbardziej perfidnych narzędzi w rękach nie tylko wyrafinowanych cyberprzestępców, ale wszystkich, którzy nie mają oporów, by wyrządzić krzywdę drugiej osobie. Mówiąc krótko – każdy może być ofiarą “deepfake’ów”. I jak można się domyślić – w przypadku dzieci (ale nie tylko!) może to stanowić poważne zagrożenie i prowadzić do nieodwracalnych szkód emocjonalnych i psychicznych.
Niniejszy tekst powstał przy współpracy ze Stowarzyszeniem KAS Kombinat Aktywności Społecznej w ramach cyklu pn. „Oblicza Cyberprzemocy”. W poprzednich odsłonach cyklu omawialiśmy zjawisko sekstingu oraz sharentingu.
No dobrze, zatem zdefiniujmy, czym jest technologia deepfake. Posłużymy się w tym celu … sztuczną inteligencją. Jak informuje nas ChatGPT, “deepfake to technologia, która wykorzystuje sztuczną inteligencję do tworzenia realistycznie wyglądających, ale fałszywych treści wideo, dźwiękowych lub obrazowych”. Technologia ta często jest wykorzystywana do tworzenia niegroźnych, zabawnych filmów i animacji, którymi jesteśmy nieustannie karmieni w mediach społecznościowych i YouTube (np. śmieszne scenki ze zwierzętami posługującymi się ludzkim głosem). Jednak możliwości jakie proponuje deepfake, mogą stanowić poważne zagrożenie w rękach cynicznych i nieobliczalnych osób. W jaki sposób może to zaszkodzić nam i naszym dzieciom?
- manipulując dostępnymi w sieci materiałami wideo, deepfake może łatwo stworzyć film sugerujący, że uczestniczymy w nieodpowiednich sytuacjach, które faktycznie nie miały miejsca. Sztuczna inteligencja z każdym dniem dynamicznie się rozwija i zmanipulowane filmy wyglądają coraz bardziej realistycznie. Skrajnym przypadkiem takiego rozwiązania, jest manipulacja treściami pornograficznymi – ofiara występuje w nich w roli jednego z aktorów. Właśnie taka sytuacja spotkała 29-letnią youtuberkę Sunpi (więcej o tej historii tutaj),
- tworząc fałszywe informacje i wypowiedzi, wprowadzające w błąd widzów – to dość popularna technika stosowana w walce politycznej, gdy za pomocą próbki głosu, można wrzucić w usta polityków słowa brzmiące autentycznie, których faktycznie nigdy nie wypowiedzieli. Rzecz jasna, nie tylko politycy mogą stać się ofiarą takiej manipulacji, która może wpłynąć na na reputację w szkole, pracy czy w społeczności, w którą się angażujemy. W USA pojawił się niedawno przypadek oszustwa telefonicznego, w której oszust za pomocą wygenerowanej, fałszywej wypowiedzi córki, zażądał okupu od matki (więcej o tym przypadku tutaj),
- wzmacniając powszechną w szkołach, agresję rówieśniczą. Agresja w jakimś stopniu rzecz jasna w szkołach była zawsze, przejawiała się różnymi formami, ale deepfake stał się dość skutecznym narzędziem w rękach agresywnej młodzieży, która z determinacją chce jednego z nielubianych rówieśników ośmieszyć, postawić w złym świetle, co finalnie może mieć fatalne konsekwencje,
- prowadząc do oszustw online – fałszywe profile, konta społecznościowe podszywające się pod daną, znaną nam osobę, mogą nie tylko zagrozić naszej reputacji, ale być także narzędziem służącym do wyłudzania danych, kradzieży czy szantażu.
Czy przed depfake’ami można się bronić?
Niewiedza to podatny grunt dla oszustów, korzystających z technologii deepfake. Pierwszym krokiem minimalizującym ryzyko stania się ofiarą, może być … lektura artykułu, który właśnie czytasz. Świadomość na temat metod i rodzajów stosowanych deep fake’ów to podstawa, która może we właściwym momencie uruchomić “lampkę alarmową”. Jak jeszcze zminimalizować ryzyko?
- sprawdź ustawienia prywatności swoje oraz swoich bliskich – dotyczy to zwłaszcza mediów społecznościowych – ograniczenie dostępu do informacji osobistych może pomóc w zminimalizowaniu ryzyka wykorzystania tych informacji do manipulacji deepfake (więcej o tym tutaj)
- zachęcaj bliskich do korzystania z bezpiecznych platform i aplikacji, które mają odpowiednie zabezpieczenia przed manipulacją deepfake.
- reaguj szybko – wiele platform internetowych posiada mechanizmy zgłaszania treści niebezpiecznych czy szkodliwych. Korzystaj z tych narzędzi, gdy zobaczysz treści wprowadzające w błąd
- zabezpieczaj urządzenia elektroniczne oprogramowaniem antywirusowym – to absolutna podstawa, aby zminimalizować ryzyko stania się ofiarą jakichkolwiek niebezpieczeństw czyhających w sieci
- uzupełniaj swoją wiedzę – technologia deepfake niestety dynamicznie się rozwija, staraj raz na jakiś czas poszerzać swoją wiedzę na temat stosowanych metod, sposobów rozpoznania potencjalnych deepfake’ów
Warto przeczytać:
- Jak rozpoznać deepfake? Wskazówki eksperta
- Deep fake: Jak sztuczna inteligencja może nasz oszukiwać
- Artykułu w serwisie Niebezpiecznik.pl
Jeśli jesteś ofiarą agresji internetowej, nie wiesz gdzie szukać pomocy i mieszkasz na terenie Radomia i okolic – zapraszamy do naszego Punktu Informacyjno – Edukacyjnego przy ul. Kilińskiego 21/20.
Philipp Zalewski
Stowarzyszenie KAS Kombinat Aktywności Społecznej
Artykuł powstał w ramach projektu finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG i Funduszy Norweskich w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.
