Środa Popielcowa rozpoczyna okres Wielkiego Postu, który trwa 40 dni. Przez ten czas katolicy wstrzymują się od zabaw, więcej czasu poświęcają modlitwie i pokucie. W kościołach odprawiane są nabożeństwa pasyjne: Drogi Krzyżowej – w każdy piątek, a w każdą niedzielę – Gorzkie Żale. Jest to czas przygotowania do Świąt Wielkiej Nocy, w czasie której Zmartwychwstał Jezus Chrystus, Zbawiciel świata. Wielki Post kończy się w Wielki Czwartek, zaś w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę jest obchodzony tzw. Post Paschalny. W Środę Popielcową, poprzez obrzęd posypania głów popiołem, Kościół przypomina, że po śmierci obrócimy się w proch, a w dniu ostatecznym zmartwychwstaniemy, Bóg wskrzesi nasze ciała.
Środa Popielcowa, tzw. popielec, rozpoczyna okres 40-to dniowego Wielkiego Postu. Ustają huczne zabawy, rozpoczyna się czas modlitwy, pokuty, zadumy, umartwienia i żalu za grzechy. W liturgii nie używa się radosnego „Alleluja” i „Chwała na wysokości Bogu”. Zmienia się także kolor szat liturgicznych, na fioletowy, który ma przypominać o pokucie. W kościołach odprawiane są nabożeństwa Wielkiego Postu: w piątki – Drogi Krzyżowej, a w każdą niedzielę – Gorzkich Żali.
W Piśmie Świętym, liczba 40 jest symboliczna. Oznacza pewną dłuższą całość czasu, który jest przeznaczony na wypełnienie jakiegoś konkretnego zadania, przez człowieka lub zbawcze działanie Boga. Nawiązuje do czterdziestu dni przebywania Pana Jezusa na pustyni, podczas których był kuszony przez szatana. W tym czasie dużo modlił się, pościł, a poprzez to przygotowywał do publicznej misji głoszenia Ewangelii. Liczba czterdzieści, występuje również w Starym Testamencie i dotyczy trzech wielkich wydarzeń biblijnych: 40 dni trwał wielki potop, po którym Pan Bóg zawarł przymierze z Noem; 40 dni przebywał Mojżesz na Górze Synaj i tam otrzymał od Boga Tablice Prawa, z wyrytymi dziesięcioma przykazaniami Bożymi; 40 lat pielgrzymowali Izraelici po pustyni, zmierzając ku ziemi obiecanej.
W Środę Popielcową obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły. Kodeks Prawa Kanonicznego (por. kan. 125) podaje: ”Wierni, którzy ukończyli 14. rok życia, są zobowiązani do zachowania w ciągu całego życia wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych we wszystkie piątki całego roku i w Środę Popielcową. Nakaz ten nie obowiązuje, jeżeli zgodnie z przepisami liturgicznymi w piątek przypada uroczystość. Natomiast wierni między 18. a 60. rokiem życia, oprócz wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych są zobowiązani do zachowania postu ścisłego w Środę Popielcową i Wielki Piątek. Post ścisły pozwala na jednorazowy posiłek do syta oraz na dwa skromne posiłki w ciągu dnia”. Poprzez post mamy szczególny udział w tajemnicy odkupieńczej Męki Jezusa Chrystusa.
Tego dnia, w czasie Mszy Świętej (pomiędzy Liturgią Słowa, a Liturgią Eucharystyczną), odbywa się obrzęd posypywania głów zgromadzonych wiernych, pobłogosławionym popiołem. Popiół ten pochodzi ze spalonych palm, które były poświęcone w poprzednim roku, w Niedzielę Palmową. Kapłan posypując głowę popiołem, wypowiada słowa z Pisma Świętego: „Prochem jesteś i w proch się obrócisz” (Rdz 3,19) albo „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!” (Mk 1,15).
Popiół w religii chrześcijańskiej, ma podwójną symbolikę: stanowi znak żałoby, bólu i przemijania, uświadamia też ludziom ich ograniczenia; jest również symbolem oczyszczenia, odrodzenia i zmartwychwstania.
Zwyczaj posypywania głów popiołem, w liturgii Kościoła, został zapoczątkowany w VIII w. i był związany z sakramentem publicznej pokuty. Podlegała mu tylko pewna grupa wiernych, która akurat w tym czasie pokutowała. Praktyka posypywania głów popiołem, w całym kościele powszechnym, zaczęła obowiązywać od 1091 r., mocą decyzji papieża Urbana II.
Okres Wielkiego Postu powinien być dla wiernych kościoła katolickiego wezwaniem do nawrócenia i wewnętrznej odnowy życia, a także przygotowaniem, poprzez duchowe rekolekcje i spowiedź św. do uroczystego obchodzenia tajemnicy paschalnej Jezusa Chrystusa.
Źródła: gosc.pl / deon.pl / dzieje.pl / niedziela.pl / eszkola.pl
Foto: pl.wikipedia.org
