Wielki Piątek jest drugim dniem obchodów Świętego Triduum Paschalnego, podczas którego wspominamy sąd nad Chrystusem, Jego bolesną mękę i śmierć na krzyżu. Jest to dzień skupienia, powagi i postu.
O crux ave, spes unica – O krzyżu bądź pozdrowiony, jedyna nasza nadziejo.
Wielki Piątek to dramatyczny czas, w którym odbył się sąd nad Jezusem, Jego męka i śmierć na krzyżu. Tego dnia nie odprawia się Mszy Świętych ze względu na szacunek do ofiary krzyżowej Pana Jezusa, którą poniósł za grzechy świata. W kościołach odbywają się nabożeństwa Drogi Krzyżowej. Najważniejsza w tym dniu jest Liturgia Męki Pańskiej, która powinna rozpocząć się o godzinie 15:00, czyli o tej porze, kiedy umarł Chrystus. Jednak ze względów praktycznych sprawowana jest wieczorem. Kościół w Wielki Piątek rozmyśla nad męką swojego Pana. Jest to dzień skupienia, powagi i postu (jeden posiłek do syta i dwa lekkie) oraz wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych. Szczególnie czci się drzewo krzyża. Liturgia Wielkopiątkowa składa się z czterech części: liturgii słowa, adoracji Krzyża, Komunii Św. i przeniesienia Najświętszego Sakramentu do Grobu Pańskiego.
W czasie Liturgii Męki Pańskiej, wszystko odbywa się w ciszy. Najpierw wchodzą kapłani i asysta, którzy kierują się w stronę ołtarza i po dodaniu mu czci klękają, zaś celebrans ubrany w szaty mszalne koloru czerwonego kładzie się na posadzce i leży krzyżem (prostracja) przed ołtarzem, co oznacza uniżenie wobec Boga i wyraża głęboką modlitwę. Wszyscy zgromadzeni modlą się przez pewien czas w ciszy.
Następnie kapłan i posługujący udają się na miejsce przewodniczenia. Kapłan zwraca się do wiernych i odmawia modlitwę (bez wezwania Módlmy się). Następnie po modlitwie wstępnej rozpoczyna się Liturgia Słowa. Najpierw czytane jest proroctwo o Cierpiącym Słudze Jahwe, z Księgi Izajasza (52, 13-53, 12) i fragment Listu do Hebrajczyków (4, 14-16; 5, 7-8). Potem jest odczytywana lub odśpiewana Męka Pańska wg. św. Jana. Po niej może nastąpić krótka Homilia. Na zakończenie Liturgii Słowa odbywa się modlitwa powszechna, którą stanowi 10 wezwań. Modlitwa ta jest bardzo rozbudowana. Jej początki sięgają czasów starożytnego chrześcijaństwa. Modlitwa powszechna odmawiana tego dnia składa się: ze wstępu, modlitwy w ciszy, oracji śpiewanej przez kapłana i aklamacji „Amen”, która jest wyrazem potwierdzenia prośby ze strony ludu.
Modlitwa wstawiennicza wyraża pragnienie samego Chrystusa: aby wszyscy byli zbawieni i poleca Bogu siebie i cały świat. Zanoszone są prośby za Kościół Święty, za Papieża, za wszystkie stany Kościoła, za katechumenów, o jedność chrześcijan, za Żydów, za ludzi niewierzących w Chrystusa, za tych, którzy nie uznają Boga, za rządzących Państwami, za strapionych i cierpiących.
W centrum obchodów Liturgii Wielkopiątkowej jest adoracja Krzyża. Rozpoczyna się ona od uroczystego odsłonięcia krzyża (zakrytego fioletowym suknem od V Niedzieli Wielkiego Postu). Drzewo krzyża jest odkrywane w trzech etapach. Kapłan odsłania najpierw górną część krzyża, potem jego prawe ramię, na koniec cały krzyż. Po każdym odsłonięciu podnosi krzyż i śpiewa „Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło Zbawienie świata”. Wierni odpowiadają śpiewając: „Pójdźmy z pokłonem”. Potem następuje obrzęd Komunii Świętej. Ołtarz jest przykrywany białym obrusem, na nim jest umieszczany korporał i mszał, oraz zapalone świece, kapłan przynosi Najświętszy Sakrament. Komunia rozdawana jest z Hostii konsekrowanych w Wielki Czwartek. Po Komunii św. wszystko zostaje zabrane z ołtarza.
Na koniec Liturgii Wielkiego Piątku, odbywa się procesja do grobu Pańskiego. Przy grobie w centralnym miejscu wystawiony jest Najświętszy Sakrament w monstrancji okrytej białym przejrzystym welonem, który jest symbolem całunu, jakim owinięte było ciało zmarłego Chrystusa. Po tym następuje oddanie czci poprzez ucałowanie ran Chrystusa i adorację odsłoniętego krzyża. W tym czasie powinny być śpiewane Gorzkie Żale i pieśni pasyjne. W wielu kościołach adoracja przy grobie Pana Jezusa trwa całą noc.
Odszedł Pasterz od nas, zdroje wody żywej, Zbawca, Źródło łaski, miłości prawdziwej.
Gdy na krzyżu konał, słońce się zaćmiło, ziemia się zatrzęsła, wszystko się spełniło.
Ten, co pierwszych ludzi złowił w swoje sidła, Sam już w więzach leży, opadły Mu skrzydła.
Oto Boski Zbawca zamki śmierci skruszył, zburzył straszne odrzwia, duszom życie zwrócił.
Zmiażdżył władzę czarta mocą Bóstwa Swego, i ujarzmił pychę wroga piekielnego.
Źródła: parafiachrosla.pl / liturgia.wiara.pl / deon.pl / ordo.pallotyni.pl / przewodnik po Triduum Paschalnym
Foto: commons.wikipedia.org
