W środę, 25 czerwca 2025 roku, w sali konferencyjnej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu – dawnej siedzibie Komitetu Wojewódzkiego PZPR – odbyła się uroczystość wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności. Data wydarzenia nie była przypadkowa – tego dnia przypada rocznica robotniczych protestów Czerwca 1976 roku, które na trwałe zapisały się w historii walki z komunistycznym reżimem w Polsce.
Odznaczenia, nadane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudę, wręczył zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, dr hab. Krzysztof Szwagrzyk. Krzyże Wolności i Solidarności trafiły do osób, które w latach 1976–1989 aktywnie sprzeciwiały się komunistycznemu systemowi, walczyły o wolność, prawa człowieka i suwerenność kraju, często ponosząc osobiste konsekwencje swoich działań.
– To ważna uroczystość, wyraz pamięci państwa polskiego wobec tych, którzy przed laty podjęli walkę z komunistycznym systemem. Bardzo często płacili za to wysoką cenę
mówił dr hab. Krzysztof Szwagrzyk.
– Dziś, na wniosek prezesa IPN, Prezydent RP przyznał odznaczenia dwóm osobom. Pierwszą z nich jest pani Elżbieta Deszczyńska, która 25 czerwca 1976 roku otwarcie zaprotestowała przeciwko reżimowi. Brała udział w demonstracjach, po których spotkały ją represje – została zatrzymana, osadzona w areszcie śledczym na warszawskiej Białołęce, skąd zwolniono ją dopiero 31 lipca.
dodał.
Drugie odznaczenie zostało przyznane pośmiertnie – śp. Ojcu Hubertowi Czumie, duchownemu i legendarnemu działaczowi opozycji demokratycznej, który od lat 70. aż do końca życia wspierał środowiska niepodległościowe. Związany z wieloma ośrodkami w kraju – od Łodzi i Warszawy, po Gdańsk, Lublin, Kalisz i Szczecin – ks. Czuma wszędzie, gdzie posługiwał, formował młode pokolenia Polaków, organizując uroczystości o głębokim patriotycznym charakterze. Był współzałożycielem Komitetu Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz inicjatorem wydawania podziemnych czasopism „Domysły” i „Korzenie”.
– Od 1979 roku był szczególnie związany z Radomiem. Organizował uroczyste msze święte w kościele pw. Świętej Trójcy, wspierał „Solidarność” i tych, którzy jej poświęcili swoje życie. Był ich duszpasterzem, opiekunem, ale też obrońcą
podkreślił Szwagrzyk.
– Za swoją działalność był wielokrotnie represjonowany przez komunistyczne władze
dodał.
Krzyż Wolności i Solidarności w imieniu zmarłego odebrał jego brat – Andrzej Czuma, również były opozycjonista, a po 1989 roku minister sprawiedliwości.
Przypomnijmy, że Krzyż Wolności i Solidarności to państwowe odznaczenie ustanowione w 2010 roku, po raz pierwszy przyznane w Radomiu w czerwcu 2011 roku, podczas obchodów 35. rocznicy Czerwca ’76. Wzorowany na Krzyżu Niepodległości z okresu II RP, jest formą uhonorowania tych, którzy aktywnie sprzeciwiali się komunistycznemu reżimowi i zasłużyli się dla niepodległości Polski.
