Bł. Stefan Grelewski był kapłanem diecezji sandomierskiej. Na początku II wojny światowej pełnił funkcję rektora w kościele Świętej Trójcy w Radomiu. Był publicystą, pisarzem, tłumaczem z języka niemieckiego i francuskiego oraz znawcą wyznań protestanckich i sekt religijnych w ówczesnej Polsce.
Urodził się 3 lipca 1898 r. we wsi Dwikozy k. Sandomierza. Został ochrzczony w kościele pw. Matki Bożej Bolesnej i św. Wita Męczennika w Górach Wysokich. Był jednym z trzech synów Michała Józefa i Eufrozyny z domu Jarzyna, pochodzących z Połańca. Jego młodszy o 9 lat brat Kazimierz także był kapłanem. Podobnie jak Stefan zginął w obozie koncentracyjnym i został wyniesiony na ołtarze.
Bł. Stefan edukację rozpoczął w szkole w Górach Wysokich, a potem w Gimnazjum Męskim w Sandomierzu, zw. Collegium Gostomianum. Szkoły tej jednak nie ukończył z powodu wybuchu I wojny światowej. Do matury najprawdopodobniej przygotowywał się eksternistycznie w Gimnazjum w Janowie Lubelskim. W 1916 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Sandomierzu. W 1919 r. jako kleryk został skierowany na studia wyższe. Studiował prawo kanoniczne na Wydziale Prawa Kanonicznego i Nauk Moralnych na KUL-u.
Po odzyskaniu niepodległości przez Rzeczpospolitą rozpoczął działalność w Akademickim Komitecie Obrony Górnego Śląska. Pomagał w prowadzeniu działalności propagandowej oraz przy zbiórce funduszy. W lubelskich periodykach Sportowiec, Gazeta Ludowa publikował artykuły o tematyce plebiscytowej. Ci którzy mieli możliwość go poznać, wspominają go jako energicznego, ruchliwego, znakomitego organizatora i mówcę. Pracował też w wydziale prasowym Polskiego Komisariatu Plebiscytowego.
Święcenia kapłańskie przyjął z rąk bp Mariana Ryxa. Miało to miejsce 12 października 1921 r. w katedrze pw. Narodzenia NMP w Sandomierzu. W kolejnym roku uzyskał stopień licencjata prawa kanonicznego.
Od 1922 – 1924 r. studiował w Strassburgu, uzyskał stopień doktora prawa kanonicznego. W czasie studiów pełnił posługę duszpasterską wśród polskich emigrantów w ośrodkach robotniczych we Francji, głównie w departamencie Pas-de-Calais.
Po powrocie do Polski, został mianowany generalnym sekretarzem Związku Robotników Chrześcijańskich w Radomiu. W 1927 r. założył dwutygodnik Związku Hasło. Publikował w nim do 1931 r. Organizował pracę Związku na terenie diecezji sandomierskiej, m.in. w Ostrowcu Świętokrzyskim. Interesował się również losem bezrobotnych. Posługiwał im jako kapelan w kaplicy Towarzystwa Dobroczynności pw. Świętej Rodziny w Radomiu.
W tym czasie wiele też pisał i tłumaczył z języka niemieckiego i francuskiego. Między innymi przetłumaczył z języka niemieckiego książkę pt. Jezus Chrystus prof. Karola Adama i dwie książki Adolfa Bertrama Charyzmaty duszy i pracy kapłańskiej oraz W służbie ideałów Akcji Katolickiej.
Od 1928 r. do 1931 r. pracował jako prefekt szkół powszechnych męskich, a od 1932 r. w Państwowym Męskim Gimnazjum im. Jana Kochanowskiego w Radomiu. Pracował tam do wybuchu II wojny światowej.
W latach 1929 – 1930 odpowiadał za wydanie dwóch tomów Rocznika Diecezji Sandomierskiej.
W 1930 r. założył czasopismo Prawda Katolicka, którego redaktorem był do 1935 r. Publikował również w Małym Dzienniku, Kurierze Warszawskim, Słowie Narodu, Przewodniku Katolickim i Ateneum Kapłańskim.
Pełnił także funkcję prezesa radomskiego Związku Inteligencji Polskiej. W 1933 r. brał aktywny udział w organizowaniu pierwszego w diecezji sandomierskiej Kongresu Eucharystycznego, odbywającego się w Radomiu.
Był znawcą w dziedzinie wyznań i sekt religijnych. Wydał m.in. Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej.
Gdy wybuchła II wojna światowa nie opuścił Radomia. Pozostał i nadal pełnił z wielkim oddaniem swoje obowiązki. Prowadził tajne nauczanie religii.
W 1940 r. został mianowany wikariuszem w parafii pw. św. Doroty we wsi Potworów. Nie popracował tam długo, gdyż jeszcze w tym samym roku powrócił do Radomia i objął funkcję rektora kościoła Świętej Trójcy.
Nocą z 23 na 24 stycznia 1941 r. został aresztowany przez Gestapo. Miało to miejsce na plebanii kościoła Świętej Trójcy. Wraz z nim aresztowano jego młodszego brata Kazimierza i ks. Józefa Sznuro, proboszcza parafii w Potworowie, którzy akurat też tam przebywali. Tego dnia Niemcy aresztowali również wielu radomskich nauczycieli, adwokatów i lekarzy. W sumie ok. 330 osób. Przewieziono ich do siedziby Gestapo, mieszczącej się przy ul. Kościuszki 6 w Radomiu. Był tam przetrzymywany w zimnej piwnicznej celi, brutalnie przesłuchiwany i torturowany. Po ok. miesiącu został razem z bratem i innymi księżmi przewieziony do obozu przejściowego w Skarżysku-Kamiennej, a potem do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Otrzymał tam numer obozowy 10444.
Wraz z bratem cierpiał głód, zimno, a ciężka niewolnicza praca przy wydobywaniu żwiru, doprowadzała ich do stanu kompletnego wycieńczenia.
4 maja 1941 r. ks. Stefan i ks. Kazimierz Grelewscy oraz wielu innych kapłanów zostało przewiezionych do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau. Tu otrzymał numer obozowy 25281. Przebywał w nim kilka dni. Zmarł z głodu i wycieńczenia w szpitalu obozowym 9 maja 1941 r. Był przy nim jego młodszy brat Kazimierz, który przygotowała go na śmierć.
13 czerwca 1999 r. papież Jan Paweł II beatyfikował ks. Stefana Grelewskiego w gronie 108 męczenników II wojny światowej.
W 2019 r. niemieckie stowarzyszenie zajmujące się propagowaniem pamięci o błogosławionych męczennikach niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Dachau, przekazało informację o odnaleziono urny z prochami kilku kapłanów, w tym ks. Stefana Grelewskiego. Urna znajdowała się na cmentarzu w Monachium.
Źródła: swzygmunt.knc.pl / kul.pl / swietyjozef.kalisz.pl
Foto: diecezja.radom.pl
