W wyniku zdrady 25 sierpnia 1950 r. w Kolonii Wawrzyszów w okolicach Wolanowa rozbity został ostatni operujący na Ziemi Radomskiej oddział Żołnierzy Wyklętych. W obławie zginęli porucznik Aleksander Młyński ps. „Drągal”, Zbigniew Ejnenberg ps. „Powstańczyk” i Zygmunt Chmielewski ps. „Lew”.
Fot. Od lewej: Aleksander Młyński „Drągal”, Zbigniew Ejnberg „Powstańczyk”, Antoni Suliga „Wichura”, NN „Wicher” i „Daszko” – późniejszy zdrajca.
Prawdopodobnie od 1943 roku „Drągal” znajdował w konspiracji w bliżej nieznanym oddziale AK. Od 1945 roku ponownie w partyzantce, od wiosny 1946 roku żołnierz Inspektoratu WiN por. Franciszka Jaskulskiego „Zagończyka”. Następnie w oddziale chor. Antoniego Owczarka „Zygadły”. Współdziałał m. in. z Antonim Szeligą „Wichrem”, a także z innymi partyzantami, działając w kilkuosobowym grupach lub operował samodzielnie. W 1950 roku razem ze Zbigniewem Einbergiem „Powstańczykiem” oraz Zygmuntem Chmielewskim „Lwem” stworzył ostatnią w rejonie radomskim grupę żołnierzy podziemia niepodległościowego. Zostali zastrzeleni w Kolonii Wawrzyszów przez członków grupy prowokacyjnej WUBP w Kielcach.
„Był na tyle przygotowany pod względem bojowym, że pokonanie go w zbrojnym starciu wydawało się niemożliwe” – tak o „Drągalu” pisał Stefan Skwarek — funkcjonariusz UB.
A więc jak doszło do zabicia Aleksandra Młyńskiego „Drągala”?
W lipcu 1950 roku w ręce UB wpadł Marian Bukała „Zbych”, który był kolegą oraz podkomendnym „Drągala”. Marian Bukała odszedł z oddziału w 1948 roku i wyjechał na Dolny Śląsk, gdzie ukrywał się pod fałszywymi danymi.
Po aresztowaniu „Zbych” był kuszony obietnicą darowania życia i zgodził się na podjęcie współpracy z bezpieką. Zdecydował się również na wysłanie go w terenie w charakterze członka specjalnej grupy, która udając oddział podziemia miała zabić „Drągala” oraz jego współtowarzyszy.
W nocy z 24 na 25 sierpnia 1950 roku Marian Bukała wraz z trzema funkcjonariuszami WUBP w Kielcach spotkał „Drągala” i jego towarzyszy w Kolonii Wawrzyszów k. Wolanowa. Po południu 25 sierpnia funkcjonariusze grupy pozorowanej otworzyli ogień do partyzantów, zabijając wszystkich na miejscu.
Zwłoki partyzantów wystawiono na widok publiczny najpierw w Wolanowie, potem w Radomiu, a następnie pochowano w nieznanym miejscu.
Z okazji 74 rocznicy śmierci partyzantów w niedzielę 25 sierpnia celebrowana będzie Msza Święta w intencji poległych. Liturgia zostanie odprawiona o 17.00 w kościele pw. św. Jana Chrzciciela i św. Stanisława Kostki w Mniszku. Dalsza część obchodów odbędzie się w Kolonii Wawrzyszów, gdzie stoi pomnik upamiętniający Drągala i jego podkomendnych.
Mogiła z krzyżem por. Aleksandra Młyńskiego znajduje się w lesie w Kolonii Wawrzyszów w miejscu zamordowania Drągala. To w tym miejscu funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa w wyniku przeprowadzonej zasadzki zastrzelili por. Młyńskiego oraz żołnierzy z jego oddziału. Drągal był żołnierzem wileńskiej Armii Krajowej, który po zakończeniu II wojny światowej walczył przeciwko sowietyzacji Polski w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość (WiN).
Polecamy film z udziałem dr. Krzysztofa Busse — autora książki „Dopaść Drągala — Likwidacja grupy Aleksandra Młyńskiego w świetle dokumentów aparatu bezpieczeństwa”.
Polecamy też film Konrada Gałki poświęcony postaci Aleksandra Młyńskiego ps. „Drągal”.
