Organizacje proobronne to stowarzyszenia i fundacje, które swoją działalność kierują na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa. Działają one jako partnerzy Ministerstwa Obrony Narodowej i na mocy obowiązujących przepisów wspierają Siły Zbrojne RP oraz system obrony cywilnej.
Ich funkcjonowanie reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny oraz decyzja nr 168/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 7 grudnia 2020 r., określająca zasady współpracy resortu obrony z organizacjami pozarządowymi. To właśnie na podstawie tych dokumentów zawierane są partnerskie umowy proobronne, które definiują rolę i zadania poszczególnych podmiotów.
Współpraca opiera się na kilku fundamentalnych zasadach: pomocniczości, jawności i przejrzystości działania, efektywności, równoprawnym traktowaniu oraz poszanowaniu autonomii organizacji. Warunkiem podpisania umowy jest także zachowanie neutralności politycznej – organizacje muszą działać niezależnie od partii czy ugrupowań o charakterze politycznym.
Zadania i rola organizacji proobronnych
Podmioty te aktywnie uczestniczą w systemie bezpieczeństwa państwa. Angażują się m.in. w:
- obronę cywilną i działania związane z zarządzaniem kryzysowym,
- współpracę z Siłami Zbrojnymi RP,
- udział w ćwiczeniach i szkoleniach wojskowych,
- wspieranie szkół prowadzących Oddziały Przygotowania Wojskowego oraz klasy mundurowe.
Istotnym elementem umów partnerskich są korzyści przewidziane dla organizacji – np. możliwość korzystania z infrastruktury wojskowej czy udział członków w szkoleniach instruktorskich. Wyszkoleni instruktorzy wspierają później edukację dla bezpieczeństwa w szkołach oraz proces kształcenia młodzieży w klasach mundurowych.
Stan obecny
Na dziś obowiązuje 10 partnerskich umów proobronnych zawartych z Ministrem Obrony Narodowej. Tworzą one ramy współpracy, która jest zrównoważona i przejrzysta, a przede wszystkim realnie wzmacnia system bezpieczeństwa państwa.
Organizacje proobronne pokazują, że społeczne zaangażowanie i oddolna inicjatywa mogą skutecznie wspierać państwowe struktury odpowiedzialne za obronność. Ich działalność stanowi ważne uzupełnienie działań wojska i administracji publicznej, a jednocześnie buduje świadomość i gotowość obywateli wobec potencjalnych zagrożeń.
Wspólne działania armii i organizacji proobronnych to krok w stronę silniejszego i bezpieczniejszego państwa – państwa, które może liczyć nie tylko na swoje instytucje, ale i na świadomych, odpowiedzialnych obywateli.
