2 luty – Święto Ofiarowania Pańskiego, tradycyjnie zwane Świętem Matki Bożej Gromnicznej. Przypada ono czterdziestego dnia po Bożym Narodzeniu. Jest to pamiątka ofiarowania Pana Jezusa w świątyni jerozolimskiej i dokonania przez Matkę Bożą obrzędu oczyszczenia. Święto to kończy tradycyjny okres Bożego Narodzenia (liturgiczny skończył się w dniu Święta Chrztu Pańskiego). Tego dnia rozbierane są choinki, żłóbki i po raz ostatni śpiewane są kolędy. Liturgia także ukazuje Jezusa – Dziecię ostatni raz w tym roku. Jest to także dzień życia konsekrowanego.
‘’ Gdy zaś minęły dni ich oczyszczenia zgodnie z Prawem Mojżeszowym, zanieśli Go do Jerozolimy, aby ofiarować Panu. Tak bowiem napisano w Prawie Pańskim: Każdy pierworodny syn będzie poświęcony Panu. Mieli również złożyć ofiarę, zgodnie z nakazem Prawa Pańskiego: parę synogarlic lub dwa gołębie… A Jego ojciec i matka dziwili się temu, co o Nim mówiono. I błogosławił ich Symeon, a do Jego matki Maryi powiedział: On został dany, aby w Izraelu wielu upadło i wielu powstało, i aby był znakiem, któremu będą się sprzeciwiać. A Twoją duszę miecz przeszyje, aby zostały ujawnione przewrotne myśli wielu.” (Łk 2, 22-24 i 33-35)
Jak podaje Księga Kapłańska w Piśmie Świętym Starego Testamentu, Prawo Mojżeszowe nakazywało, aby każda kobieta, która urodziła dziecko, dokonała obrzędu oczyszczenia, ponieważ była uznawana za nieczystą. Po urodzeniu syna pozostawała w stanie nieczystości przez siedem dni. Ósmego dnia miała swoje dziecię obrzezać. Potem jeszcze przez trzydzieści trzy dni była nieczysta i nie mogła niczego poświęconego dotykać, ani wchodzić na miejsce poświęcone, dopóki nie wypełnią się dni jej oczyszczenia. Jeżeli urodziła dziewczynkę, wtedy będzie nieczysta przez siedem dni i przez sześćdziesiąt sześć dni nie powinna opuszczać swojego domu. Następnie, gdy minęły dni jej oczyszczenia, powinna udać się do kapłana i przynieść na ofiarę całopalną, jednoroczne jagnię bez skazy oraz pisklę gołębia lub turkawkę na ofiarę za grzech. Gdyby taka kobieta była uboga, miała złożyć w ofierze całopalnej dwie turkawki albo dwa pisklęta gołębie: jedno na ofiarę całopalną, a drugie na ofiarę za grzech. Gdy kapłan dokona w jej intencji obrzędu przebłagania, zostanie oczyszczona. Fakt, że Najświętsza Maryja Panna i św. Józef złożyli synogarlicę, świadczy o tym, że byli bardzo ubodzy.
W czasie ofiarowania Jezusa, przebywał w świątyni starzec Symeon, który przybył tam pod natchnieniem Ducha Świętego. Wziął on Dziecię Jezus na swoje ręce i wypowiedział prorocze słowa: „Światłość na oświecenie pogan i na chwałę Izraela” (Łk 2,32).
Św. Paweł VI, papież, święto Ofiarowania Pańskiego nazwał „połączonym wspomnieniem Syna i Matki. Papież wyjaśnia to w mariologicznej Adhortacji apostolskiej – Marialis cultus, nr. 7: „Celebruje ono bowiem, nawiązując do słów Symeona (Łk 2,29-35) – tajemnicę zbawienia dokonanego przez Chrystusa, z którym Najświętsza Dziewica najściślej się zespoliła jako Matka cierpiącego Sługi Jahwe, jako wykonawczyni zadania powierzonego dawnemu Izraelowi i jako wzór nowego ludu Bożego, który wśród wiary i nadziei ustawicznie jest doświadczany cierpieniami i prześladowaniami”.
Pamiątkę ofiarowania Dzieciątka Jezus w świątyni jerozolimskiej, Kościół obchodził już w IV wieku. W połowie V wieku ustalono święto Prezentacji Dzieciątka Jezus przed najwyższym kapłanem, na dzień 2 lutego. W VII w. po raz pierwszy użyto nazwy tego wydarzenia, Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny, po łacinie – ” In purificatione Beatae Mariae Virginis”).
Święto Ofiarowania Pańskiego, po grecku jest określane jako „Hypapante”, tzn. święto spotkania i Heorte ton Kataroion – święto oczyszczenia. Chodzi tu o spotkanie Świętej Rodziny z prorokami: Symeonem i Anną. „Hypapante’’ obchodzono w Jerozolimie już w IV w. Celebrowano wtedy pamiątkę pierwszego przybycia Chrystusa do Jerozolimy i do świątyni. Nocą wyruszała procesja do miasta Betlejem. Jej uczestnicy nieśli świece i śpiewali. W połowie drogi spotykali się z drugą procesją, która wyruszyła z miejsca, gdzie narodził się Zbawiciel. W końcu obie procesje łączyły się i tryumfalnie wkraczały do bazyliki Zmartwychwstania Pańskiego. W liturgii bizantyjskiej do dziś dnia święto to nosi nazwę Hypapante. Z tym określeniem można się także spotkać w Sakramentarzu gregoriańskim w tradycji rzymskiej.
Zarówno święto spotkania – Hypa-pante, jak i święto oczyszczenia – Heorte ton Kataroin, były głęboko zakorzenione w Starym Testamencie. Prawo Mojżeszowe nakazywało, aby przynieść do świątyni jerozolimskiej pierworodnego syna, w podziękowaniu Bogu za to, że w czasie niewoli egipskiej, uratował pierworodnych synów Izraela podczas wymierzenia kary Egiptowi (ostatnia plaga, podczas której przeszedł Anioł Śmierci i zabił pierworodnych synów Egipcjan).
Obrzęd poświęcenia świec upowszechnił się w X wieku. Płomień świecy symbolizuje Jezusa – Światłość świata. Poświęcone świece są widomym znakiem jasności Bożej. Maryja zaś jest tą, która dała światu to niebiańskie Światło – Chrystusa i która tym Światłem osłania wszystkich i broni od wszelkiego zła. Dlatego w niebezpieczeństwie, w obliczu wszelkich klęsk i grożącej śmierci, często brano do ręki gromnice. Zapalano ją zawsze w trudnych chwilach, kiedy mogła pomóc tylko interwencja z Nieba. W czasie burzy stawiano gromnicę w oknach. Dymem z gromnicy kreślono znak krzyża na drzwiach, oknach, piecu i stropowych belkach. Stanowiło to zaporę przeciw siłom nieczystym i przeciwko nieszczęściom. Gromnica jest zapalana przy konających, aby Maryja towarzyszyła umierającym i prowadziła ich dusze do światłości wiekuistej.
Wraz z uroczystością Matki Bożej Gromnicznej kończy się w Polsce „przedłużony” okres Bożego Narodzenia, kończy się czas śpiewania kolęd, rozbierane są też choinki i żłóbki. Liturgiczny okres kończy się wcześniej, w święto Chrztu Pańskiego, jednak w Polsce ten zwyczaj został wydłużony do 2 lutego.
W tym dniu przypada też w Kościele powszechnym Dzień Życia Konsekrowanego, który ustanowił w 1997 r. papież Jan Paweł II. Tego dnia w sposób szczególny modlimy się za osoby żyjące w wielu różnych zakonach i instytutach świeckich, które swoje życie poświęciły na służbę Bogu i ludziom.
” Święto Ofiarowania Pańskiego zaprasza nas, by przyjąć Chrystusa do wewnętrznej świątyni naszego serca. Wesele między Bogiem i człowiekiem odbywa się wtedy, gdy pozwalamy wejść Chrystusowi do wewnętrznej świątyni zamku naszej duszy. Znajduje to swój wyraz podczas święta w procesji ze świecami. Na rozpoczęcie Eucharystii wspólnota zbiera się w ciemnym przedsionku kościoła. Kapłan święci świece i zapala je. Następnie wszyscy wchodzą z płonącymi świecami do kościoła. Jest to obraz tego, że do świątyni naszej duszy wchodzi światło Jezusa Chrystusa i rozświetla wszystko, co jest tam jeszcze ciemne i jeszcze nie wyzwolone” (Anselm Grün – mnich benedyktyński)
Źródła: Pismo Święte Nowego Testamentu – najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem / Biblia Pierwszego Kościoła / niedziela.pl / franciszkanie-warszawa.pl
Foto: pl.wikipedia.org
